ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԴԱՏԱԽԱԶՈՒԹՅՈՒՆ

A
A
A

Աշխատանքի ընդունվելու կարգ

Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրություն

  1. Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական կարգի հիմունքները.
  2.  Մարդու և քաղաքացու հիմնական իրավունքները.
  3. ՀՀ նախագահի սահմանադրաիրավական կարգավիճակը.
  4. ՀՀ Ազգային ժողովը.
  5. ՀՀ Կառավարությունը.
  6. ՀՀ Բարձրագույն դատական խորհուրդը.
  7. ՀՀ դատական համակարգը.
  8.  ՀՀ Սահմանադրական դատարանը.
  9. ՀՀ դատախազության և քննչական մարմինների սահմանադրաիրավական կարգավիճակը:

Եվրոպական կոնվենցիա և Եվրոպական դատարանի նախադեպային իրավունք

  1. Եվրոպական դատարանի որոշումների իրավաբանական բնույթը և նշանակությունը ՀՀ իրավական համակարգում.
  2. Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները կյանքի իրավունքի վերաբերյալ.
  3. Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները խոշտանգումների արգելման վերաբերյալ.
  4. Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները ազատության և անձնական անձեռնմխելիության իրավունքի վերաբերյալ.
  5. Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները արդար դատաքննության իրավունքի վերաբերյալ. քրեական մեղադրանք հասկացությունը.
  6. Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները արդար դատաքննության իրավունքի վերաբերյալ. գործերի քննությունը ողջամիտ ժամկետում.
  7. Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները արդար դատաքննության իրավունքի վերաբերյալ. դատաքննության հրապարակայնությունը.
  8. Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները արդար դատաքննության իրավունքի վերաբերյալ. անմեղության կանխավարկած.
  9. Մեղադրյալի նվազագույն իրավունքները.
  10. Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները քրեական գործերով գանգատարկման իրավունքի վերաբերյալ:

 

«Դատախազության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենք

  1. Հայաստանի Հանրապետության դատախազության գործունեության սկզբունքները.
  2. Հայաստանի Հանրապետության դատախազության համակարգը.
  3. ՀՀ գլխավոր դատախազը.
  4. Քրեական հետապնդում հարուցելը.
  5. Հսկողությունը մինչդատական քրեական վարույթի օրինականության նկատմամբ.
  6. Մեղադրանքի պաշտպանությունը դատարանում.
  7. Դատարանների վճիռների, դատավճիռների և որոշումների բողոքարկումը.
  8. Հսկողությունը պատիժների և հարկադրանքի այլ միջոցների կիրառման օրինականության նկատմամբ.
  9. Պետական շահերի պաշտպանությունը.
  10. Դատախազական ակտերը.
  11. Հայաստանի Հանրապետության դատախազությունում ծառայողական ենթակայությունը և դասային աստիճանները.
  12. Դատախազի իրավունքներն ու պարտականությունները.
  13. Դատախազի խրախուսումն ու կարգապահական պատասխանատվությունը:

 

Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգիրք

  1. ՀՀ քրեական օրենսդրության սկզբունքները.
  2. Քրեական օրենքի գործողությունը ժամանակի ընթացքում և տարածության մեջ.
  3. Հանցանքի հասկացությունը և հատկանիշները.
  4. Հանցանքի տեսակները.
  5. Հանցանքի օբյեկտի ընդհանուր բնութագիրը.
  6. Հանցանքի օբյեկտիվ կողմի ընդհանուր բնութագիրը.
  7. Հանցանքի սուբյեկտի ընդհանուր բնութագիրը.
  8. Հանցանքի սուբյեկտիվ կողմի ընդհանուր բնութագիրը.
  9. Անմեղսունակություն և սահմանափակ մեղսունակություն.
  10. Առանց մեղքի վնաս պատճառելը.
  11. Հանցագործությունների համակցությունը.
  12. Հանցագործությունների ռեցիդիվը.
  13. Ավարտված և չավարտված հանցագործությունները.
  14. Հանցագործությունից կամովին հրաժարումը.
  15. Հանցակցության հասկացությունը և հատկանիշները.
  16. Հանցակիցների տեսակները.
  17. Հանցակիցների պատասխանատվությունը, հանցակցի սահմանազանցումը.
  18. Հանցանքը մի խումբ անձանց կամ հանցավոր կազմակեպության կողմից կատարելը.
  19. Անհրաժեշտ պաշտպանությունը` որպես քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք.
  20. Հակաիրավական ոտնձգություն կատարած անձին բռնելիս վնաս պատճառելը որպես քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք.
  21. Ծայրահեղ անհրաժեշտությունը` որպես քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք.
  22. Անհաղթահարելի ուժը, ֆիզիկական կամ հոգեկան հարկադրանքը որպես քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք.
  23. Հրաման կամ կարգադրություն կատարելը որպես արարքի քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք.
  24. Պատժի հասկացությունը և նպատակները.
  25. Պատժի տեսակները, հիմնական և լրացուցիչ պատիժները.
  26. Պատասխանատվությունը կամ պատիժը մեղմացնող հանգամանքները.
  27. Պատասխանատվությունը կամ պատիժը ծանրացնող հանգամանքները.
  28. Պատիժ նշանակելը հանցագործությունների և դատավճիռների համակցությամբ.
  29. Հանցակիցների պատասխանատվությունը.
  30. Քրեական պատասխանատվությունից և պատժից ազատելու հիմքերը.
  31. Պատիժը պայմանականորեն չկիրառելը և օրենքով նախատեսվածից ավելի մեղմ պատիժ նշանակելը.
  32. Համաներում և ներում.
  33. Դատվածությունը.
  34. Անչափահասների քրեական պատասխանատվության և պատժի առանձնահատկությունները.
  35. Իրավաբանական անձի քրեական պատասխանատվության ընդհանուր պայմանները և իրավաբանական անձի նկատմամբ կիրառվող քրեաիրավական ներգործության միջոցները
  36. Սպանության հասկացությունը և տեսակները.
  37. Որակյալ սպանությունների տեսակները.
  38. Արտոնյալ սպանությունների տեսակները.
  39. Ինքնասպանության հասցնելու և ինքնասպանության հակելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  40. Առողջությանը վնաս պատճառելը.
  41.  Մարդուն առևանգելը և ազատությունից ապօրինի զրկելը.
  42.  Սեքսուալ բնույթի բռնի գործողությունները.
  43.  Հափշտակության հասկացությունը.
  44. Ավազակությունը.
  45. Գողության և կողոպուտի քրեաիրավական բնութագիրը.
  46.  Խարդախության քրեաիրավական բնութագիրը.
  47. Վստահված գույքը հափշտակելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  48. Շորթման քրեաիրավական բնութագիրը.
  49. Փողերի լվացման քրեաիրավական բնութագիրը.
  50. Մասնավոր ոլորտում կաշառքի քրեաիրավական բնութագիրը.
  51. Ահաբեկչության քրեաիրավական բնութագիրը.
  52. Պատանդ վերցնելու կամ պահելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  53. Ճանապարհային երթևեկության անվտանգության ապահովմանն ուղղված պահանջները կամ ճանապարհային երթևեկության կամ տրանսպորտային միջոցների շահագործման անվտանգությունն ապահովող կանոնները խախտելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  54. Խուլիգանության քրեաիրավական բնութագիրը.
  55. Դիակն ու գերեզմանն անարգանքի ենթարկելը.
  56. Թմրամիջոցների, հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութերի, դրանց պատրաստուկների կամ դրանց համարժեք նյութերի (անալոգի) ապօրինի շրջանառությունն իրացնելու նպատակով կամ դրանք ապօրինի իրացնելը.
  57. Իշխանությունը յուրացնելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  58. Պաշտոնատար անձի կողմից իշխանական կամ ծառայողական լիազորությունները կամ դրանցով պայմանավորված ազդեցությունը չարաշահելը կամ լիազորություններն անցնելը.
  59. Խոշտանգման քրեաիրավական բնութագիրը.
  60.  Կաշառք ստանալու և տալու, կաշառքի միջնորդության քրեաիրավական բնութագրերը.
  61. Դատավորի, դատախազի, քննիչի, քննչական մարմնի ղեկավարի, հետաքննության մարմնի, փաստաբանի, ներկայացուցչի, փորձագետի կամ հարկադիր կատարողի նկատմամբ սպառնալիքը կամ նրանց մասին տեղեկություն հրապարակելը կամ նրանց գույքը ոչնչացնելը կամ վնասելը կամ նրանց նկատմամբ բռնություն գործադրելը.
  62. Ինքնիրավչությունը.
  63. Պարտադիր զինվորական կամ այլընտրանքային ծառայությունից կամ զորահավաքային զորակոչից խուսափելը.
  64. Սուտ մատնությունը.
  65. Հանցագործության մասին չհայտնելը, պարտակելը.
  66. Սուտ ցուցմունք, կեղծ եզրակացություն կամ կեղծ կարծիք տալը կամ սխալ թարգմանություն կատարելը.
  67. Դատարանի նկատմամբ անհարգալից վերաբերմունքը.
  68. Արգելանքի տակ գտնվող գույքի նկատմամբ ապօրինի արարքը.
  69. Ապօրինի ձերբակալելու կամ կալանավորելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  70. Ապացույցներ, բացատրություններ կամ դատավարական փաստաթղթեր կամ օպերատիվ-հետախուզական միջոցառման արդյունքով ստացված տվյալներ կամ առարկաներ կեղծելու, փոխելու, ոչնչացնելու կամ թաքցնելու կամ կեղծ ապացույցներ ներկայացնելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  71. Զինծառայողների փոխհարաբերությունների կանոնագրքային կանոնները խախտելը նրանց միջև ստորադասության (ենթակայության) հարաբերությունների բացակայության դեպքում.
  72. Զորամասը կամ ծառայության վայրն ինքնակամ թողնելու կամ ժամանակին ծառայության վայր չներկայանալու քրեաիրավական բնութագիրը.
  73. Մարտական հերթապահության կամ մարտական ծառայություն կրելու կանոնները խախտելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  74. Իշխանազանցության կամ իշխանությունը չարաշահելու քրեաիրավական բնութագիրը:

 

Քրեական դատավարության օրենսգիրք

  1. Քրեական դատավարության օրենսգրքում օգտագործվող հասկացությունները.
  2. Քրեական հետապնդում իրականացնելու ձևերը և քրեական հետապնդումը բացառող հանգամանքները.
  3. Անձնական ազատությունը և անձեռնմխելիությունը.
  4. Կրկին դատվելու անթույլատրելիությունը.
  5. Մասնավոր և ընտանեկան կյանքի գաղտնիությունը.
  6. Պատշաճ ապացուցումը.
  7. Կողմերի հավասարությունը և մրցակցությունը քրեական դատավարությունում.
  8. Վարույթի լեզուն.
  9. Վարույթի հանրային մասնակիցները և նրանց փոխհարաբերությունները.
  10. Մեղադրանքի կողմը ՀՀ քրեական դատավարությունում.
  11. Պաշտպանության կողմը ՀՀ քրեական դատավարությունում.
  12. Օրինական ներկայացուցիչները ՀՀ քրեական դատավարությունում.
  13. Վարույթին օժանդակող անձինք.
  14. Ինքնաբացարկը, բացարկը կամ վարույթին մասնակցելուց ազատելը.
  15. Վարույթին ներգրավված անձանց հատուկ պաշտպանությունը.
  16. Ապացույցների հասկացությունը և տեսակները.
  17. Ապացույցների թույլատրելիությունը և դրանց օգտագործման սահմանափակումները.
  18. Օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների արդյունքները՝ որպես ապացույց.
  19. Ապացուցման ենթակա փաստական հանգամանքները. որոշակի ապացույցներով հաստատվող հանգամանքները.
  20. Ձերբակալման տեսակները և ժամկետի հաշվարկը.
  21.  Ձերբակալման հիմքերն ու դատավարական կարգը.
  22.  Խափանման միջոցների տեսակները և խափանման միջոցի կիրառման իրավաչափությունը.
  23.  Խափանման միջոց փոխել կամ վերացնելը.
  24.  Կալանք  խափանման միջոցի կիրառման հիմքերը և դատավարական կարգը.
  25.  Տնային կալանք և գրավ խափանման միջոցների խափանման միջոցի կիրառման հիմքերը և դատավարական կարգը.
  26. Վարչական հսկողություն, դաստիարակչական հսկողություն և զինվորական հսկողություն խափանման միջոցների կիրառման հիմքերն ու դատավարական կարգը.
  27. Պաշտոնավարման կասեցում, երաշխավորություն և բացակայելու արգելք խափանման միջոցների կիրառման հիմքերն ու դատավարական կարգը.
  28.  Գույքի արգելադրումը.
  29.  Հոգեկան առողջության խնդիրներ ունեցող անձանց նկատմամբ կիրառվող հարկադրանքի միջոցները.
  30. Վարույթի մասնակից ճանաչելու միջնորդությունը.
  31.   Վարույթի հանրային մասնակիցների վարութային ակտերի բողոքարկումը .
  32.   Գույքային հայցը քրեական վարույթում.
  33. Վարութային ծախսերը.
  34.   Ժամկետները քրեական վարույթում.
  35. Քրեական վարույթ նախաձեռնելու հիմքերը և կարգը.
  36. Մինչդատական վարույթի ընդհանուր պայմանները
  37.  Հանրային քրեական հետապնդում հարուցելու, չհարուցելու կամ դադարեցնելու դատավարական կարգը.
  38. Հանրային քրեական հետապնդման ժամկետները, ժամկետը կասեցնելու հիմքերը և դատավարական կարգը.
  39. Չհարուցված կամ դադարեցված քրեական հետապնդումը նորոգելը.
  40. Քննչական գործողությունների կատարման ընդհանուր պայմանները.
  41.   Վկայի և տուժողի հարցաքննության դատավարական կարգը.
  42.    Մեղադրյալի և ձերբակալվածի հարցաքննության դատավարական կարգը.
  43.    Զննման, արտաշիրմման և քննման դատավարական կարգը.
  44.    Առերեսման դատավարական կարգը.
  45.    Ճանաչման ներկայացնելու դատավարական կարգը.
  46. Խուզարկության և առգրավման դատավարական կարգը.
  47.    Ցուցմունքը տեղում ստուգելու և փորձարարության դատավարական կարգը.
  48. Գաղտնի քննչական գործողությունների կատարման ընդհանուր պայմանները.
  49. Գաղտնի քննչական գործողությունների տեսակները.
  50. Փորձաքննություն նշանակելու և կատարելու դատավարական կարգը.
  51.    Նախաքննության ավարտը քրեական վարույթը կարճելով.
  52.    Նախաքննության ավարտը մեղադրական եզրակացություն կազմելով.
  53. Մեղադրական եզրակացությամբ ստացված վարույթի նյութերով ստուգման ենթակա հանգամանքները և հսկող դատախազի որոշումը.
  54.    Խափանման միջոցների կիրառման դատական երաշխիքները.
  55. Ապացուցողական գործողությունների կատարման դատական երաշխիքները.
  56. Սեփականության իրավունքի սահմանափակման դատական երաշխիքները.
  57.    Վարույթի հանրային մասնակիցների վարութային ակտերի իրավաչափության դատական երաշխիքները.
  58. Ցուցմունքի դատական դեպոնացումը.
  59. Նախնական դատալսումները.
  60. Հիմնական դատալսումները.
  61.    Լրացուցիչ դատալսումները և դատավճիռ կայացնելը.
  62.    Դատախազի լիազորությունները դատական վարույթի ընթացքում.
  63. Ներկայացված մեղադրանքը փոփոխելու կամ լրացնելու կարգը.
  64. Դատավճիռը.
  65. Դատական վերանայման ընդհանուր պայմանները.
  66. Վերաքննությունը.
  67.     Վճռաբեկությունը.
  68.  Հատուկ վերանայումը.
  69.  Բացառիկ վերանայումը.
  70.  Անչափահասին վերագրվող հանցանքի վերաբերյալ վարույթը.
  71.     Բժշկական բնույթի հարկադրանքի միջոցներ կիրառելու վարույթը.
  72.     Իրավաբանական անձի վերաբերյալ վարույթը.
  73.     Մասնավոր մեղադրանքով վարույթը.
  74.     Համաձայնեցման վարույթը.
  75.     Համագործակցության վարույթը.
  76.     Մեղադրյալի բացակայությամբ իրականցվող վարույթը.
  77. Հանձնումը որպես քրեական գործերով իրավական օգնության հիմնական տեսակ:

 

 

Քաղաքացիական օրենսգիրք

  1. Քաղաքացիական իրավունքի հասկացությունը և խնդիրները.
  2. Քաղաքացիական իրավահարաբերությունների ծագման հիմքերը.
  3. Իրավաբանական անձի հասկացությունը և հատկանիշները.
  4. Իրավաբանական անձանց տեսակները.
  5. Հայաստանի Հանրապետության և համայնքների իրավասուբյեկտության առանձնահատկությունները.
  6. Պետական և համայնքային կառավարչական հիմնարկների, ոչ առևտրային կազմակերպությունների իրավական կարգավիճակի առանձնահատկությունները.
  7. Պետական և համայնքային սեփականության իրավունքի հասկացությունը, ծագման և դադարման հիմքերը, պետական սեփակա­նու­թյան իրավունքի օբյեկտները.
  8. Հողի նկատմամբ սեփականության իրավունքը և այլ գույքային իրավունքները.
  9. Պետության և համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողամասերի օտարման կարգը: Պետության սեփականություն հանդիսացող հողամասերն օգտագործման, վարձակալության տրամադրելու հիմքերն ու կարգը.
  10. Ապօրինի շինարարության և ինքնակամ կառույցի հասկացությունը, կարգավիճակը.
  11. Սեփականության իրավունքի պաշտպանության քաղաքացիաիրավական եղանակ­ները.
  12. Գործարքի հասկացությունը, գործարքի տեսակները և ձևը, գործարքի վավերու­թյան պայմանները.
  13. Հայցային վաղեմություն.
  14. Պարտավորության հասկացությունը, տեսակները և տարրերը.
  15. Պայմանագիրը փոփոխելը և լուծելը.
  16. Պարտավորությունների կատարման հասկացությունը, կատարումն ապահովելու միջոցները: Պարտավորությունների դադարումը.
  17. Քաղաքացիաիրավական պատասխանատվության տեսակները և հիմքերը.
  18. Վնաս պատճառելու համար պատասխանատվության հիմքերը.
  19. Անհիմն հարստացման հետևանքով ծագող պարտավորության հասկացությունը և տեսակները:

 

Քաղաքացիական դատավարության օրենսգիրք

  1. Քաղաքացիական դատավարության հասկացությունը և խնդիրները.
  2. Քաղաքացիական դատավարության փուլերի ընդհանուր բնութագիրը.
  3. Կողմերի հասկացությունը, նրանց դատավարական իրավունքները և պարտականությունները.
  4. Երրորդ անձանց հասկացությունը: Վեճի առարկայի նկատմամբ ինքնուրույն պահանջներ ներկայացնող և չներկայացնող երրորդ անձինք.
  5. Քաղաքացիական դատավարությանը դատախազի մասնակցության հիմքերը: Դատախազի կարգավիճակը քաղաքացիական դատավարությունում.
  6. Քաղաքացիական գործերի ընդդատության հասկացությունը և տեսակները.
  7. Ապացույցների հասկացությունը և դասակարգումը: Ապացույցների տեսակները.
  8. Ապացուցման բեռը քաղաքացիական դատավարությունում.
  9. Հայցային վարույթի հասկացությունը և էությունը.
  10. Հայցի հասկացությունը: Հայցի տարրերը և հայցի հարուցման իրավունքը.
  11. Հայցի ապահովում.
  12. Իրավաբանական նշանակություն ունեցող փաստերի հաստատման գործերի վարույթ.
  13. Դատական ակտը նոր երևան եկած հանգամանքներով վերանայելու վարույթ.
  14. Նոր հանգամանքներով վճիռների և որոշումների վերանայման վարույթ.
  15. Վերաքննիչ վարույթի ընդհանուր բնութագիրը և վերաքննիչ բողոքարկման իրավունքը: Վերաքննիչ բողոք բերելու կարգը.
  16. Վճռաբեկ վարույթը, վճռաբեկ բողոքարկման իրավունքը: Վճռաբեկ բողոք բերելու կարգը.
  17. Վճռաբեկ բողոք բերելու հիմքերը.
  18. Դատախազի կողմից դատական ակտերի բողոքարկումը վերաքննության և վճռաբեկության կարգով.
  19. Օտարերկրյա դատարանների և արբիտրաժների վճիռների ճանաչումը և կատարումը:

 

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգիրք

  1.  Վարչական դատավարության հասկացությունը և խնդիրները.
  2. Վարչական դատարան դիմելու իրավունքը.
  3. Վարչական դատավարության մասնակիցները.
  4.  Գործ հարուցելու հիմքը և հայցի տեսակները.
  5.  Հայց ներկայացնելու ժամկետները և հայցադիմումին ներկայացվող պահանջները.
  6.  Հայցադիմումը վարույթ ընդունելը, հայցադիմումի ընդունումը մերժելը.
  7.  Հայցադիմումի պատասխան ներկայացնելու կարգը.
  8.  Ապացույցները վարչական դատավարությունում: Լրացուցիչ ապացույցների ընդունումը և հետազոտումը.
  9. Ապացուցման բեռը վարչական դատավարությունում.
  10. Վարչական դատարանի դատական ակտերը, դրանց ուժի մեջ մտնելը և բողոքարկման կարգը.
  11. Դատախազի կողմից դատական ակտերի բողոքարկումը.
  12. Վարչական դատարանի բողոքարկման ենթակա միջանկյալ դատական ակտերը, դրանց դեմ բողոք բերելու իրավունքը և ժամկետները.
  13. Դատական կարգով վարչական պատասխանատվության ենթարկելու մասին գործերի վարույթ:

 

«Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենք

  1. Վարչարարության հասկացությունը և սկզբունքները.
  2.  Վարչական մարմինները ՀՀ-ում.
  3.  Վարչական վարույթը և այն իրականացնող մարմինները.
  4.  Վարչական վարույթի մասնակիցները, փուլերը և ժամկետները.
  5.  Վարչական ակտը և դրա տեսակները.
  6.  Վարչական ակտի ձևերը և գրավոր վարչական ակտին ներկայացվող պահանջները.
  7.  Վարչական ակտի որոշակիությունը և հիմնավորվածությունը.
  8.  Վարչական ակտ ընդունելը և ուժի մեջ մտնելը.
  9.  Վարչական ակտի ընդունման մասին իրազեկելը.
  10.  Վարչական ակտի գործողության ժամկետը.
  11.  Վարչական ակտն առոչինչ համարելու հիմքերը և կարգը.
  12.  Վարչական ակտը ոչ իրավաչափ համարելու դեպքերը և հետևանքները.
  13.  Իրավաչափ վարչական ակտի ուժը կորցնելը.
  14.  Վարչական բողոք բերելու հիմքերը և կարգը.
  15.  Վարչական ակտի բողոքարկման ժամկետները.
  16.  Վարչարարությամբ պատճառված վնասի համար պատասխանատվություն կրողը և պատասխանատվության հիմքերը.
  17.  Վարչարարությամբ պատճառված վնասի հատուցումը.
  18. Անբողոքարկելի վարչական ակտերի կատարումը:

 

Պետական շահերի պաշտպանություն

  1. Քաղաքացիական և վարչական դատավարությունում դատախազի կարգավիճակը և մասնակցության հիմքերը.
  2. Պետական շահերի պաշտպանության հայց հարուցելու նպատակով կամ հայց հարուցելիս դատախազի իրավունքները.
  3. Դատախազի կողմից պետական շահերի պաշտպանության հայց հարուցելու հիմքերը և հայցի տեսակները.
  4. Կատարողական վարույթի հարուցման հիմքերը և կարգը.
  5. Կատարողական վարույթի հարուցման ժամկետները.
  6. Հարկադիր կատարողի որոշումները և դրանց բողոքարկումը:

 

Հայաստանի Հանրապետության քրեակատարողական օրենսգիրք

  1. Դատապարտյալի հիմնական իրավունքները.
  2. Դատապարտյալի կապն արտաքին աշխարհի հետ.
  3. Դատապարտյալին տեսակցություններ տրամադրելու կարգն ու պայմանները.
  4. Դատապարտյալին կարճաժամկետ մեկնում տրամադրելու կարգն ու պայմանները
  5. Դատապարտյալի պարտականություններն ու նյութական պատասխանատվությունը
  6. Դատապարտյալի աշխատանքն ուղղիչ հիմնարկում՝ կարգն ու պայմանները.
  7. Տուգանք պատժատեսակի կատարման կարգը, տուգանքը վճարելու անհնարինությունը, տուգանքի վճարումից չարամտորեն խուսափելն ու դրանց հետևանքները.
  8. Որոշակի պաշտոններ զբաղեցնելու կամ որոշակի գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից զրկելու պատժատեսակի՝ որպես հիմնական և լրացուցիչ պատիժ, կատարման կարգն ու առանձնահատկությունները.
  9. Լրացուցիչ պատիժների (հատուկ կամ զինվորական կոչումից, կարգից, աստիճանից կամ որակավորման դասից զրկելը, գույքի բռնագրավումը) կատարման կարգն ու առանձնահատկությունները.
  10. Հանրային աշխատանքներ պատժատեսակի կատարման կարգն ու առանձնահատկությունները.
  11. Կարգապահական գումարտակում պահելու կարգն ու առանձնահատկությունները.
  12. Կալանք պատժատեսակի կատարման կարգն ու առանձնահատկությունները.
  13. Ուղղիչ հիմնարկում դատապարտյալներին անջատ պահելու կանոնները.
  14. Քրեակատարողական հիմնարկների ներքին կանոնակարգը.
  15. Ազատազրկման դատապարտված անձի նկատմամբ կիրառվող խրախուսանքի միջոցները.
  16. Ազատազրկման դատապարտված անձի նկատմամբ կիրառվող տույժի միջոցները.
  17. Ազատազրկման դատապարտված անձի կողմից պատիժը կրելու սահմանված կարգի չարամիտ խախտումները.
  18. Պատժի կրման առանձնահատկություններն ըստ ուղղիչ հիմնարկի տեսակի.
  19. Ուղղիչ հիմնարկների տեսակները, դրանց առանձնահատկություններն ու ուղղիչ հիմնարկի տեսակը փոփոխելու կարգը.
  20. Պատժից ազատելու հիմքերը, կարգը, վերահսկողությունը պատժից ազատելու և պատիժը պայմանականորեն չկիրառելու դեպքերում.
  21. Բժշկական բնույթի հարկադրանքի միջոցներ կիրառելու կարգը, այդ միջոցները փոփոխելու և դադարեցնելու հիմքերը.
  22. Դատապարտյալին պատժից պայմանական վաղաժամկետ ազատելու գործընթացը.
  23. Պատժի չկրած մասն ավելի մեղմ պատժով փոխարինելու կարգն ու պայմանները.
  24. Ուղղիչ հիմնարկի վարչակազմի պարտականություններն ազատվող դատապարտյալի աշխատանքն ու կենցաղը կարգավորելու հարցում
  25. Ցմահ ազատազրկման դատապարտված անձի՝ պատիժը կրելու առանձնահատկությունները.
  26. Անչափահաս դատապարտյալի պատիժը կրելու առանձնահատկությունները.
  27. Վերահսկողությունը և հսկողությունը պատիժները կատարելու նկատմամբ.
  28. Պատիժների և հարկադրանքի այլ միջոցների կիրառման օրինականության նկատմամբան դատախազական հսկողության առանձնահատկությունները.
  29. Ուղղիչ հիմնարկի պետի որոշումների կասեցման կարգն ու պայմանները.
  30. Պատիժը կրելու վայր մուտքի և ելքի կարգը:

 

«Ձերբակալված և կալանավորված անձանց պահելու մասին» ՀՀ օրենք

  1. Ձերբակալված կամ կալանավորված անձանց հիմնական իրավունքները.
  2. Պաշտպանի, մերձավոր ազգականների և այլ անձանց հետ տեսակցելը.
  3. Ձերբակալված կամ կալանավորված անձանց կապն արտաքին աշխարհի հետ.
  4. Ձերբակալված կամ կալանավորված անձանց պարտականությունները.
  5. Կանանց և անչափահասների արգելանքի կամ կալանքի տակ պահելու առանձնահատկությունները.
  6. Ձերբակալված անձանց՝ ձերբակալվածների պահելու վայրերում և կալանավորված անձանց՝ կալանավորվածների պահելու վայրերում անջատ պահելու սկզբունքը.
  7. Կալանավորված անձանց նկատմամբ կիրառվող տույժի և խրախուսանքի միջոցները.
  8. Պատժախցում կալանավորված անձանց պահելու առանձնահատկությունները.
  9. Ձերբակալված անձանց արգելանքից և կալանավորված անձանց կալանքից ազատելու կարգը.
  10. Մուտքն ու ելքը ձերբակալվածներին և կալանավորվածներին պահելու վայրեր:

 

 

 

 

 

Դատախազների նշանակման կարգը

ՀՀ  գլխավոր դատախազն Ազգային ժողովի իրավասու մշտական հանձնաժողովի առաջարկությամբ ընտրվում է Ազգային ժողովի կողմից` պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների առնվազն երեք հինգերորդով, 6 տարի ժամկետով։ Նույն անձը չի կարող ավելի քան երկու անգամ անընդմեջ ընտրվել գլխավոր դատախազ։

 

Գլխավոր դատախազի տեղակալի  պաշտոնում կարող է նշանակվել երեսուն տարին լրացած, միայն Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի հանդիսացող, ընտրական իրավունք ունեցող, բարձր մասնագիտական որակներով և մասնագիտական աշխատանքի առնվազն յոթ տարվա փորձառությամբ, բարձրագույն կրթությամբ իրավաբանը:

 

Դատախազության կառուցվածքային ստորաբաժանումների ղեկավարներին, կայազորների զինվորական դատախազներին, գլխավոր դատախազության վարչությունների պետերին պաշտոնի է նշանակում գլխավոր դատախազը՝ դատախազների առաջխաղացման ցուցակում ընդգրկված անձանցից, եթե որակավորման հանձնաժողովը դրական եզրակացություն է տալիս այդ անձին համապատասխան պաշտոնում նշանակելու համար: Պաշտոնի նշանակվելու դեպքում անձը գլխավոր դատախազի կողմից հանվում է դատախազների առաջխաղացման ցուցակից:

 

Գլխավոր դատախազության ավագ դատախազներին, գլխավոր դատախազության բաժինների պետերին, գլխավոր դատախազության վարչությունների պետերի տեղակալներին, դատախազության կառուցվածքային ստորաբաժանումների և կայազորների զինվորական դատախազների տեղակալներին, զինվորական դատախազի տեղակալներին, գլխավոր դատախազության վարչությունների և բաժինների կազմում գործող ավագ դատախազներին, դատախազության կառուցվածքային ստորաբաժանումների և կայազորների զինվորական դատախազությունների ավագ դատախազներին, զինվորական կենտրոնական դատախազության բաժինների պետերին, զինվորական կենտրոնական դատախազության ավագ դատախազներին, զինվորական կենտրոնական դատախազության բաժինների կազմում գործող ավագ դատախազներին պաշտոնի է նշանակում գլխավոր դատախազը՝ դատախազների առաջխաղացման ցուցակում ընդգրկված անձանցից: Պաշտոնի նշանակվելու դեպքում անձը գլխավոր դատախազի կողմից հանվում է դատախազների առաջխաղացման ցուցակից:

 

Գլխավոր դատախազության դատախազներին, գլխավոր դատախազության վարչությունների և բաժինների կազմում գործող դատախազներին, դատախազության կառուցվածքային ստորաբաժանումների և կայազորների զինվորական դատախազությունների դատախազներին, զինվորական կենտրոնական դատախազության դատախազներին, զինվորական կենտրոնական դատախազության բաժինների կազմում գործող դատախազներին  նշանակում գլխավոր դատախազը՝ դատախազների թեկնածությունների ցուցակում ընդգրկված  անձանցից: Պաշտոնի նշանակվելու դեպքում անձը գլխավոր դատախազի կողմից հանվում է դատախազների թեկնածությունների ցուցակից:

 

Դատախազներին ներկայացվող ընդհանուր պահանջներն են՝

Հայաստանի Հանրապետությունում ստացել է բակալավրի կամ դիպլոմավորված մասնագետի բարձրագույն իրավաբանական կրթության որակավորման աստիճան կամ նմանատիպ աստիճան է ձեռք բերել օտարերկրյա պետությունում, որի ճանաչումն ու համարժեքության հաստատումը Հայաստանի Հանրապետությունում իրականացվել են օրենքով սահմանված կարգով.
տիրապետում է գրական հայերենին:

Դատախազությունում պաշտոն զբաղեցնելու իրավունք չունի այն անձը՝

ով դատական կարգով ճանաչվել է անգործունակ կամ սահմանափակ գործունակ.
ով դատապարտվել է հանցագործության համար` անկախ դատվածությունը մարված կամ հանված լինելու հանգամանքից.
ով ունի դատախազի պաշտոնում նշանակմանը խոչընդոտող ֆիզիկական արատ կամ հիվանդություն (ցանկը սահմանում է ՀՀ կառավարությունը).
ով չի անցել պարտադիր զինվորական ծառայություն, բացառությամբ այն անձանց, ովքեր ազատվել են նման ծառայությունից օրենքով նախատեսված կարգով ու հիմքով.
ում նկատմամբ հարուցված քրեական հետապնդումը դադարեցվել է ոչ արդարացնող հիմքերով:

Դատախազների թեկնածությունների ցուցակը համալրելու համար բաց մրցույթի անցկացման և դատախազների թեկնածությունների ցուցակը կազմելու կարգերը

 

I.    ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ


1. Սույն կարգով սահմանվում են դատախազների թեկնածությունների ցուցակը համալրելու համար բաց (այսուհետ՝ բաց մրցույթ) և փակ (այսուհետ՝ փակ մրցույթ) մրցույթների (այսուհետ՝ մրցույթ) կազմակերպման ու անցկացման աշխատանքները:
2. Մրցույթով երաշխավորվում է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների համար դատախազի պաշտոն զբաղեցնելու հավասարությունը և մատչելիությունը՝ իրենց մասնագիտական գիտելիքներին ու աշխատանքային ունակություններին համապատասխան` անկախ ազգությունից, ռասայից, սեռից, դավանանքից, քաղաքական կամ այլ հայացքներից, սոցիալական ծագումից, գույքային կամ այլ դրությունից:
3. Մրցույթն անցկացվում է «Դատախազության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքին (այսուհետ՝ օրենք), սույն կարգին և այլ իրավա¬կան ակտերին համապատասխան:
4. Մրցույթն անցկացնում է Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազին (այսուհետ՝ գլխավոր դատախազ) առընթեր որակավորման հանձնաժողովը (այսուհետ` հանձնաժողով):


II.    ԲԱՑ ՄՐՑՈՒՅԹԻ ՄԱՍԻՆ ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ


5. Բաց մրցույթի հայտարարությունը հրապարակում է հանձնաժողովը՝ բաց մրցույթն անցկացնելու օրվանից ոչ ուշ, քան մեկ ամիս առաջ՝ Հայաստանի Հանրապետության դատախազության (այսուհետ՝ դատախազություն) կայքէջում և առնվազն 3000 տպաքանակ ունեցող մամուլում:
6.  Հայտարարությունը պետք է պարունակի հետևյալ տվյալները`
1) համապատասխան մարմնի անվանումը.
2) դատախազների թեկնածությունների ցուցակում ընդգրկվելու համար անհրաժեշտ կրթական, մասնագիտական, աշխատանքային փորձառությանը, մասնագիտական գիտելիքների և աշխատանքային ունակությունների տիրապետման տեսանկյունից ներկայացվող պահանջները.
3) անհրաժեշտ փաստաթղթերի ցանկը և դրանց ընդունման ժամկետը, վայրը.
4) մրցույթի անցկացման ժամանակահատվածը և վայրը.
5) մրցույթի նախապատրաստական աշխատանքներն իրականացնողի գտնվելու վայրը և հեռախոսահամարը:


III.    ՄՐՑՈՒՅԹԻ ՆԱԽԱՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԸ


7. Մրցույթին մասնակցելու համար քաղաքացիները Հայաստանի Հանրապետության դատախազության աշխատակազմի անձնակազմի կառավարման բաժին (այսուհետ՝ նախապատրաստական աշխատանքներ իրականացնող) ներկայացնում են օրենքի 38-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված փաստաթղթերը:
8. Մրցույթին մասնակցելու հավակնություն ունեցող անձը կարող է ներկայացնել երաշխավորագրեր, որոնք, իր կարծիքով, կարող են նշանակություն ունենալ ընտրության գործընթացում:
9. Քաղաքացին փաստաթղթերը ներկայացնում է անձամբ:
10. Նախապատրաստական աշխատանքներ իրականացնողը մրցույթին մասնակցելու համար դիմում ներկայացրած յուրաքանչյուր անձի վերաբերյալ փաստաթղթերի փաթեթը ներկայացնում է հանձնաժողովին:
11. Սույն կարգի 7-րդ կետով սահմանված փաստաթղթերը թերի լինելու դեպքում այդ մասին դիմումատուին տեղեկացվում է նույն պահին, իսկ դրա անհնարինության դեպքում` եռօրյա ժամկետում: Թերությունները կարող են վերացվել հայտերի ընդունման համար սահմանված ժամկետի ընթացքում:


IV.    ԲԱՑ ՄՐՑՈՒՅԹԸ


12. Բաց մրցույթը, կախված հավակնորդների թվաքանակից, կարող է անցկացվել մեկից ավելի օրերի ընթացքում: Այդ կապակցությամբ հավակնորդների հարցազրույցի օրերի, ժամերի և վայրի մասին ծանուցումն ապահովում է նախապատրաստական աշխատանքներ իրականացնողը՝ մրցույթից առնվազն 15 օր առաջ՝ հեռախոսով կամ կապի այլ միջոցով:
13. Բաց մրցույթն անցկացվում է հարցազրույցի եղանակով, բացառությամբ օրենքի 38-րդ հոդվածի 7-րդ մասով նախատեսված դեպքերի:
14. Հարցաշարը մրցույթի մասին հայտարարության հետ տեղադրվում է դատախազության կայքէջում:
15. Հանձնաժողովի նախագահը, մինչև մրցույթը սկսելը, լուծում է հանձնաժողովի իրավազորության հարցը` ստուգելով հանձնաժողովի անդամների ներկայությունը: Հանձնաժողովն իրավազոր է, եթե ներկա է հանձնաժողովի անդամների առնվազն երկու երրորդը:
16. Մինչև մրցույթի անցկացման սկիզբը գումարած նիստում հանձնաժողովը քննության է առնում ներկայացված փաստաթղթերը և կայացնում  համապատասխան որոշում՝ մրցույթին մասնակցելու թույլտվություն տալու կամ մասնակցությունը չթույլատրելու մասին: Հանձնաժողովն իր որոշմամբ հաստատում է մրցույթի մասնակիցների ցուցակը: Մրցույթին մասնակցելու թույլտվություն տալու կամ մասնակցությունը չթույլատրելու մասին հանձնաժողովի որոշումը հանձնվում է մրցույթի մասնակցին:
17. Հարցազրույցին մասնակցելու թույլտվություն չտալու որոշում կայացվում է, եթե հայտնաբերվել է փաuտաթղթային տվյալների անհամապատասխանություն, եթե առկա է դատախազի պաշտոնին նշանակվելուն խոչընդոտող՝ օրենքով նախատեսված փաստ, կամ, եթե հանձնաժողովին ներկայացված փաստաթղթերը լիարժեք չեն:
18. Հարցազրույցն անցկացնում է հանձնաժողովը՝ յուրաքանչյուր հավակնորդի հետ առանձին:
19. Հարցազրույցը հայտատուի մասնագիտական պատրաստվածության, գործնական հմտությունների, իր կարգավիճակին վերաբերող հիմնարար իրավական ակտերի պահանջներին տեղեկացվածության, նրա անձնական որակների և արժանիքների (ինքնատիրապետում, վարվեցողություն, ունկնդրելու կարողություն, հաղորդակցման հմտություններ, վերլուծական կարողություններ և այլն) հատկանիշների ստուգումն է, որը կատարվում է այդ նպատակով կազմված հարցաշարի հիման վրա տրված հարցերի միջոցով:
20. Յուրաքանչյուր մասնակցի հետ հարցազրույցը ձայնագրվում և գրավոր արձանագրվում է: Արձանագրության տակ ստորագրում են հանձնաժողովի նախագահը և քարտուղարը:
21. Հարցազրույցի ձայնագրությունը կցվում է արձանագրությանը:
22. Հարցազրույցի ձայնագրությունն ու գրավոր արձանագրությունն ունեն միևնույն իրավական ուժը, սակայն եթե ձայնագրությունը պատշաճ որակի չէ կամ տեխնիկական այլ խնդիրների պատճառով հնարավոր չէ այն վերարտադրել, ապա հիմք է ընդունվում գրավոր արձանագրությունը:
23. Հանձնաժողովի հարցադրումները պետք է ձևակերպվեն հստակ և հավակնորդի համար լինեն հասկանալի:
24. Հարցազրույցի ընթացքում հանձնաժողովի յուրաքանչյուր անդամ հավակնորդին կարող է տալ առավելագույնը երկու հարց, սակայն ընդհանուր հարցերի քանակը պետք է լինի առնվազն վեցը: Յուրաքանչյուր հարցից հետո հարց տվող հանձնաժողովի անդամը հայտարարում է պատաuխանի ճիշտ կամ uխալ, մասնակի ճիշտ կամ մասնակի uխալ լինելը, իuկ uխալ կամ մասնակի սխալ պատաuխանի դեպքում նշում է ճիշտ պատաuխանը:
25. Հարցին պատաuխանելու համար հավակնորդին ցանկության դեպքում տրվում է ողջամիտ ժամանակ՝ պատրաuտվելու համար:
26. Հանձնաժողովը որոշումները կայացնում է բաց քվեարկությամբ՝ նիստին մասնակցող հանձնաժողովի անդամների ձայների մեծամասնությամբ: Ձայների հավասարության դեպքում որոշումը համարվում է ընդունված:
27. Քվեարկության արդյունքներն ամփոփվում են հանձնաժողովի կողմից, ինչի մասին կազմվում է արձանագրություն:
28. Մրցույթի արդյունքները հրապարակվում են մրցույթն անցկացնելուց հետո, նույն օրը՝ անմիջապես:
29. Եթե մասնակիցներից ոչ մեկը քվեարկության արդյունքում չի հավաքել հանձնաժողովի՝ քվեարկությանը մասնակցած անդամների կեսից ավելիի կողմ ձայները, ապա հանձնաժողովն ընդունում է մրցույթի արդյունքում հաղթող չճանաչելու մասին որոշում, որից հետո անցկացվում է նոր մրցույթ:
30. Անհրաժեշտության դեպքում, դատախազների թեկնածությունների ցուցակի համալրման համար լրացուցիչ բաց մրցույթ կարող է անցկացվել գլխավոր դատախազի հանձնարարությամբ:

 

V. ՓԱԿ ՄՐՑՈՒՅԹԸ


31. Դատախազների թեկնածությունների ցուցակում համալրում կատարելու համար գլխավոր դատախազի հանձնարարությամբ տարվա ընթացքում կարող է անցկացվել հավակնորդների փակ մրցույթ:
32. Փակ մրցույթի վերաբերյալ մամուլում և դատախազության կայքէջում հայտարարություն չի հրապարակվում, հավակնորդները մրցույթի մասին տեղեկանում են գրավոր կամ բանավոր հրավերների միջոցով:
33. Փակ մրցույթին մասնակցելու համար դիմում ներկայացրած անձինք փաստաթղթեր ներկայացնելուց հետո գրավոր (այդ թվում՝ էլեկտրոնային եղանակով) ծանուցվում են մրցույթի օրվա, ժամի և վայրի մասին։
34. Դատախազների թեկնածությունների ցուցակը համալրելու համար անցկացվող փակ մրցույթին մասնակցելու իրավունք ունեն.
1) դատախազի պաշտոնին նշանակվելու համար օրենքով և իրավական այլ ակտերով սահմանված պահանջները բավարարող, օրենքի 38-րդ հոդվածի 10-րդ մասում նշված Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները.
2) օրենքի 38-րդ հոդվածի 6-րդ մասով սահմանված կարգով որակավորման հանձնաժողովի կողմից հայտի ընդունման մերժումը դատական կարգով բողոքարկած հավակնորդները, եթե հայտի ընդունումը դատարանի կողմից ճանաչվել է անօրինական և համապատասխան բաց մրցույթն ավարտվել է:
35. Այն դեպքերում, երբ հայտատուն իրավաբանական գիտությունների թեկնածու է կամ իրավաբանական գիտությունների դոկտոր և ունի գիտական գործունեության առնվազն չորս տարվա ստաժ, ապա հանձնաժողովը ստուգում է միայն հայտատուի կողմից ներկայացված փաստաթղթերի համապատասխանությունը օրենքով նախատեսված  պահանջներին, նրա անձնական որակները և արժանիքները՝ տվյալ պաշտոնը զբաղեցնելու համար անհրաժեշտ որակները գնահատելու համար (ինքնատիրապետում, վարվեցողություն, ունկնդրելու կարողություն, հաղորդակցման հմտություններ, վերլուծական կարողություններ, համապատասխան մասնագիտացման ոլորտում մեկ հակիրճ իրավական հարցի վերաբերյալ դիրքորոշման ներկայացում):
36. Դատախազների հավակնորդների փակ մրցույթի հրավիրման, անցկացման, հարցազրույցի, մրցույթի արդյունքների ամփոփման, որոշումների կայացման նկատմամբ տարածվում են բաց մրցույթի համար սահմանված կանոնները:


VI. ՄՐՑՈՒՅԹԻ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԻ ԱՄՓՈՓՈՒՄԸ ԵՎ ԴՐԱՆՑ
ՀՐԱՊԱՐԱԿՈՒՄԸ


37. Մրցույթի արդյունքում հաղթող ճանաչված մասնակիցների համար հանձնաժողովը կազմում է համապատասխան եզրակացություն, ինչը ստորագրում են հանձնաժողովի նախագահը և քարտուղարը: Հանձնաժողովի անդամը հատուկ կարծիք ունենալու դեպքում գրավոր ներկայացնում է այն, որի մասին նշում է կատարվում նիստի արձանագրությունում՝ «հատուկ կարծիքը կցվում է» նշագրումով:
38. Մրցույթի արդյունքները հրապարակվում են մրցույթն անցկացնելուց հետո, նույն օրը՝ անմիջապես:
39. Այն հայտատուների թեկնածությունները, որոնց վերաբերյալ հանձնաժողովը տալիu է դրական եզրակացություն, հանձնաժողովի նախագահի կողմից ներկայացվում են գլխավոր դատախազին, որն իրավունք ունի ներկայացված հայտատուներին ընդգրկելու դատախազների թեկնածությունների ցուցակում: Ցուցակում հայտատուին չընդգրկելու վերաբերյալ գլխավոր դատախազը կայացնում է պատճառաբանված որոշում, որը հայտատուն կարող է բողոքարկել դատական կարգով:


VII. ԵԶՐԱՓԱԿԻՉ  ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ


40. Հանձնաժողովի որոշմամբ մրցույթին ներկա գտնվելու իրավունք ունեն մամուլի և զանգվածային լրատվության այլ միջոցների ներկայացուցիչներ, ինչպես նաև հրավիրված դիտորդներ:
41. Մրցույթի արդյունքները հրապարակվում են դատախազության կայքէջում:
 

Դատախազների թեկնածությունների ցուցակը, «Դատախազության մասին» ՀՀ օրենքի 34-րդ հոդվածի համաձայն, կազմում է Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազին առընթեր որակավորման հանձնաժողովը:

 

Դատախազների թեկնածությունների ցուցակը համալրվում է տարին մեկ անգամ` որպես կանոն յուրաքանչյուր տարվա հունվար ամսին, գլխավոր դատախազի կողմից սահմանված կարգով անցկացվող բաց մրցույթի միջոցով: Գլխավոր դատախազի հանձնարարությամբ, դատախազների թեկնածությունների ցուցակում լրացումներ կատարելու համար, տարվա ընթացքում կարող է անցկացվել նաև հավակնորդների լրացուցիչ ստուգում:
Որակավորման հանձնաժողովը, դատախազների թեկնածությունների ցուցակի համալրման նպատակով, հայտերի ընդունման մասին առնվազն մեկ ամիս առաջ հրապարակում է հայտարարություն:

 

Դատախազների թեկնածությունների ցուցակում ընդգրկվել հավակնող անձը պարտավոր է ներկայացնել.

 

1. անձը հաստատող փաստաթուղթ,
2.  բարձրագույն իրավաբանական կրթությունը հաստատող փաստաթուղթ, 
3. հավակնորդի կենսագրական տվյալները պարունակող քարտ` իր կողմից իրավաբանի կոչում ձեռք բերելուց հետո իրականացված մասնագիտական իրավաբանական գործունեության նկարագրությամբ` կցելով համապատասխան ապացույցներ (այդ թվում՝ պաշտոնի անձնագիր կամ այլ փաստաթղթեր, որոնք հավաստում են մասնագիտական իրավաբանական ստաժ դիտարկվող աշխատանքում աշխատանքային պարտականությունները),
4. արական սեռի հավակնորդները՝ պարտադիր զինվորական ծառայություն անցած լինելու կամ օրենքով նախատեսված կարգով պարտադիր զինվորական ծառայությունից ազատված լինելը կամ տարկետում ունենալը հաստատող փաստաթուղթ,
5. դատախազի պաշտոնում նշանակմանը խոչընդոտող ֆիզիկական արատների և հիվանդությունների բացակայության մասին կառավարության կողմից սահմանված կարգով տրված փաստաթուղթ:
6. Հայտատուն իրավունք ունի ներկայացնել նաև երաշխավորագիր-նամակներ:

 

Որակավորման հանձնաժողովը Հայաստանի Հանրապետության դատախազության աշխատակազմից ստանում է  դատախազների թեկնածությունների ցուցակի համալրման նպատակով մրցույթին մասնակցելու համար դիմած քաղաքացիների վերը նշված փաստաթղթերը:

 

Հայտերը ներկայացնելու համար սահմանված ժամկետի խախտմամբ կամ օրենքով նախատեսված պահանջներին չբավարարող հայտերի ընդունումը մերժվում է, և դրանք ենթակա են վերադարձման որակավորման հանձնաժողովի կողմից՝ երեք աշխատանքային օրվա ընթացքում: Որակավորման հանձնաժողովի` հայտի ընդունումը մերժվելու մասին որոշումը հայտատուն կարող է դատական կարգով բողոքարկել  մերժումը ստանալուց երեք աշխատանքային օրվա ընթացքում: Դատարանը գործը քննում և լուծում է այն ստանալու պահից երեք աշխատանքային օրվա ընթացքում: Որակավորման հանձնաժողովի կողմից հայտի ընդունման մերժումը դատական կարգով բողոքարկելը չի կասեցնում հայտերի ընդունման և դատախազների թեկնածությունների ցուցակի կազմման ընթացակարգը: Որակավորման հանձնաժողովի` հայտի ընդունման մերժումը դատարանի կողմից անօրինական ճանաչելու դեպքում հայտատուի հայտը ենթակա է քննարկման որակավորման հանձնաժողովի կողմից:

 

Հայտատուի ներկայացրած փաստաթղթերի ճշտությունը, ամբողջականությունը ստուգելուց հետո՝ որակավորման հանձնաժողովը կայացնում  է որոշում դիմած քաղաքացիներին մրցույթին մասնակցելու թույլտվություն տալու կամ չթույլատրելու մասին: Մրցույթն անցկացվում է հարցազրույցի միջոցով:

 

Յուրաքանչյուր դիմորդի հարցազրույցից անմիջապես հետո որակավորման հանձնաժողովը բաց քվեարկությամբ կայացնում է համապատասխան որոշում: Այն հայտատուների թեկնածությունները, որոնց վերաբերյալ որակավորման հանձնաժողովը տալիս է դրական եզրակացություն, ներկայացվում են գլխավոր դատախազին՝  «Դատախազության մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված կարգով դատախազների թեկնածությունների ցուցակում ընդգրկելու համար:

 

Դատախազների թեկնածությունների ցուցակում ընդգրկված անձը գլխավոր դատախազի սահմանած կարգով դատախազության դպրոցում ուսումնառության ծրագիր է անցնում և հանձնում որակավորման քննություն: Որակավորման քննություն չհանձնած անձը հանվում է դատախազների թեկնածությունների ցուցակից:

 

Անձն ազատվում է ուսումնառության դասընթացներից և որակավորման քննություն հանձնելուց, եթե`

 

1) ունի դատախազի, դատավորի, քննիչի պաշտոնում կամ փաստաբանի 3 տարվա մասնագիտական աշխատանքի ստաժ, եթե չի անցել այդ պաշտոնը թողնելուց հետո 5 տարի.
2) իրավաբանական գիտությունների դոկտոր է. 
3)  իրավաբանական գիտությունների թեկնածու է, և ունի իրավաբանի մասնագիտությամբ աշխատանքի 5 տարվա ստաժ:

 

Դատախազության դպրոցում ուսումնառությունից ազատված անձի միջնորդությամբ որակավորման հանձնաժողովը կարող է քննության առնել հայտատուին միաժանակ դատախազների թեկնածությունների և ծառայողական առաջխաղացման ցուցակներում ընդգրկելու հարցը:

 

Դատախազների ծառայողական առաջխաղացման ցուցակը ձեւավորվում է  որակավորման հանձնաժողովի կողմից՝ դատախազների հերթական ատեստացիայի ժամանակ:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Հ Ա Ր Ց Ա Շ Ա Ր

ԴԱՏԱԽԱԶՆԵՐԻ ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՈՒՄ ԱՆՑԿԱՑՆԵԼՈՒ

Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրություն

  • Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական կարգի հիմունքները.
  • Մարդու և քաղաքացու հիմնական իրավունքները.
  • ՀՀ նախագահի սահմանադրաիրավական կարգավիճակը.
  • ՀՀ Ազգային ժողովը.
  • ՀՀ Կառավարությունը.
  • ՀՀ Բարձրագույն դատական խորհուրդը.
  • ՀՀ դատական համակարգը.
  • ՀՀ Սահմանադրական դատարանը.
  • ՀՀ դատախազության և քննչական մարմինների սահմանադրաիրավական կարգավիճակը:

Եվրոպական կոնվենցիա և Եվրոպական դատարանի նախադեպային իրավունք

  • Եվրոպական դատարանի որոշումների իրավաբանական բնույթը և նշանակությունը ՀՀ իրավական համակարգում.
  • Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները կյանքի իրավունքի վերաբերյալ.
  • Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները խոշտանգումների արգելման վերաբերյալ.
  • Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները ազատության և անձնական անձեռնմխելիության իրավունքի վերաբերյալ.
  • Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները արդար դատաքննության իրավունքի վերաբերյալ. քրեական մեղադրանք հասկացությունը.
  • Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները արդար դատաքննության իրավունքի վերաբերյալ. գործերի քննությունը ողջամիտ ժամկետում.
  • Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները արդար դատաքննության իրավունքի վերաբերյալ. դատաքննության հրապարակայնությունը.
  • Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները արդար դատաքննության իրավունքի վերաբերյալ. անմեղության կանխավարկած.
  • Մեղադրյալի նվազագույն իրավունքները.
  • Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները քրեական գործերով գանգատարկման իրավունքի վերաբերյալ:

«Դատախազության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենք

  • Հայաստանի Հանրապետության դատախազության գործունեության սկզբունքները.
  • Հայաստանի Հանրապետության դատախազության համակարգը.
  • ՀՀ գլխավոր դատախազը.
  • Քրեական հետապնդում հարուցելը.
  • Հսկողությունը մինչդատական քրեական վարույթի օրինականության նկատմամբ.
  • Մեղադրանքի պաշտպանությունը դատարանում.
  • Դատարանների վճիռների, դատավճիռների և որոշումների բողոքարկումը.
  • Հսկողությունը պատիժների և հարկադրանքի այլ միջոցների կիրառման օրինականության նկատմամբ.
  • Պետական շահերի պաշտպանությունը.
  • Դատախազական ակտերը.
  • Հայաստանի Հանրապետության դատախազությունում ծառայողական ենթակայությունը և դասային աստիճանները.
  • Դատախազի իրավունքներն ու պարտականությունները.
  • Դատախազի խրախուսումն ու կարգապահական պատասխանատվությունը:

Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգիրք

  • ՀՀ քրեական օրենսդրության սկզբունքները.
  • Քրեական օրենքի գործողությունը ժամանակի ընթացքում և տարածության մեջ.
  • Հանցանքի հասկացությունը և հատկանիշները.
  • Հանցանքի տեսակները.
  • Հանցանքի օբյեկտի ընդհանուր բնութագիրը.
  • Հանցանքի օբյեկտիվ կողմի ընդհանուր բնութագիրը.
  • Հանցանքի սուբյեկտի ընդհանուր բնութագիրը.
  • Հանցանքի սուբյեկտիվ կողմի ընդհանուր բնութագիրը.
  • Անմեղսունակություն և սահմանափակ մեղսունակություն.
  • Առանց մեղքի վնաս պատճառելը.
  • Հանցագործությունների համակցությունը.
  • Հանցագործությունների ռեցիդիվը.
  • Ավարտված և չավարտված հանցագործությունները.
  • Հանցագործությունից կամովին հրաժարումը.
  • Հանցակցության հասկացությունը և հատկանիշները.
  • Հանցակիցների տեսակները.
  • Հանցակիցների պատասխանատվությունը, հանցակցի սահմանազանցումը.
  • Հանցանքը մի խումբ անձանց կամ հանցավոր կազմակեպության կողմից կատարելը.
  • Անհրաժեշտ պաշտպանությունը` որպես քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք.
  • Հակաիրավական ոտնձգություն կատարած անձին բռնելիս վնաս պատճառելը որպես քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք.
  • Ծայրահեղ անհրաժեշտությունը` որպես քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք.
  • Անհաղթահարելի ուժը, ֆիզիկական կամ հոգեկան հարկադրանքը որպես քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք.
  • Հրաման կամ կարգադրություն կատարելը որպես արարքի քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք.
  • Պատժի հասկացությունը և նպատակները.
  • Պատժի տեսակները, հիմնական և լրացուցիչ պատիժները.
  • Պատասխանատվությունը կամ պատիժը մեղմացնող հանգամանքները.
  • Պատասխանատվությունը կամ պատիժը ծանրացնող հանգամանքները.
  • Պատիժ նշանակելը հանցագործությունների և դատավճիռների համակցությամբ.
  • Հանցակիցների պատասխանատվությունը.
  • Քրեական պատասխանատվությունից և պատժից ազատելու հիմքերը.
  • Պատիժը պայմանականորեն չկիրառելը և օրենքով նախատեսվածից ավելի մեղմ պատիժ նշանակելը.
  • Համաներում և ներում.
  • Դատվածությունը.
  • Անչափահասների քրեական պատասխանատվության և պատժի առանձնահատկությունները.
  • Իրավաբանական անձի քրեական պատասխանատվության ընդհանուր պայմանները և իրավաբանական անձի նկատմամբ կիրառվող քրեաիրավական ներգործության միջոցները
  • Սպանության հասկացությունը և տեսակները.
  • Որակյալ սպանությունների տեսակները.
  • Արտոնյալ սպանությունների տեսակները.
  • Ինքնասպանության հասցնելու և ինքնասպանության հակելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Առողջությանը վնաս պատճառելը.
  • Մարդուն առևանգելը և ազատությունից ապօրինի զրկելը.
  • Բռնաբարության և սեքսուալ բնույթի բռնի գործողությունները.
  • Հափշտակության հասկացությունը.
  • Ավազակությունը.
  • Գողության և կողոպուտի քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Խարդախության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Վստահված գույքը հափշտակելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Շորթման քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Փողերի լվացման քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Մասնավոր ոլորտում կաշառքի քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ահաբեկչության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Պատանդ վերցնելու կամ պահելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ճանապարհային երթևեկության անվտանգության ապահովմանն ուղղված պահանջները կամ ճանապարհային երթևեկության կամ տրանսպորտային միջոցների շահագործման անվտանգությունն ապահովող կանոնները խախտելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Խուլիգանության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Դիակն ու գերեզմանն անարգանքի ենթարկելը.
  • Թմրամիջոցների, հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութերի, դրանց պատրաստուկների կամ դրանց համարժեք նյութերի (անալոգի) ապօրինի շրջանառությունն իրացնելու նպատակով կամ դրանք ապօրինի իրացնելը.
  • Իշխանությունը յուրացնելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Պաշտոնատար անձի կողմից իշխանական կամ ծառայողական լիազորությունները կամ դրանցով պայմանավորված ազդեցությունը չարաշահելը կամ լիազորություններն անցնելը.
  • Խոշտանգման քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Կաշառք ստանալու և տալու, կաշառքի միջնորդության քրեաիրավական բնութագրերը.
  • Դատավորի, դատախազի, քննիչի, քննչական մարմնի ղեկավարի, հետաքննության մարմնի, փաստաբանի, ներկայացուցչի, փորձագետի կամ հարկադիր կատարողի նկատմամբ սպառնալիքը կամ նրանց մասին տեղեկություն հրապարակելը կամ նրանց գույքը ոչնչացնելը կամ վնասելը կամ նրանց նկատմամբ բռնություն գործադրելը.
  • Ինքնիրավչությունը.
  • Պարտադիր զինվորական կամ այլընտրանքային ծառայությունից կամ զորահավաքային զորակոչից խուսափելը.
  • Սուտ մատնությունը.
  • Հանցագործության մասին չհայտնելը.
  • Սուտ ցուցմունք, կեղծ եզրակացություն կամ կեղծ կարծիք տալը կամ սխալ թարգմանություն կատարելը.
  • Դատարանի նկատմամբ անհարգալից վերաբերմունքը.
  • Արգելանքի տակ գտնվող գույքի նկատմամբ ապօրինի արարքը.
  • Ապօրինի ձերբակալելու կամ կալանավորելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ապացույցներ, բացատրություններ կամ դատավարական փաստաթղթեր կամ օպերատիվ-հետախուզական միջոցառման արդյունքով ստացված տվյալներ կամ առարկաներ կեղծելու, փոխելու, ոչնչացնելու կամ թաքցնելու կամ կեղծ ապացույցներ ներկայացնելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Զինծառայողների փոխհարաբերությունների կանոնագրքային կանոնները խախտելը նրանց միջև ստորադասության (ենթակայության) հարաբերությունների բացակայության դեպքում.
  • Զորամասը կամ ծառայության վայրն ինքնակամ թողնելը կամ ժամանակին ծառայության վայր չներկայանալու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Մարտական հերթապահության կամ մարտական ծառայություն կրելու կանոնները խախտելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Իշխանազանցության կամ իշխանությունը չարաշահելու քրեաիրավական բնութագիրը:
  • ՀՀ քրեական օրենսդրության սկզբունքները.
  • Քրեական օրենքի գործողությունը ժամանակի ընթացքում և տարածության մեջ.
  • Հանցանքի հասկացությունը և հատկանիշները.
  • Հանցանքի տեսակները.
  • Հանցանքի օբյեկտի ընդհանուր բնութագիրը.
  • Հանցանքի օբյեկտիվ կողմի ընդհանուր բնութագիրը.
  • Հանցանքի սուբյեկտի ընդհանուր բնութագիրը.
  • Հանցանքի սուբյեկտիվ կողմի ընդհանուր բնութագիրը.
  • Անմեղսունակություն և սահմանափակ մեղսունակություն.
  • Առանց մեղքի վնաս պատճառելը.
  • Հանցագործությունների համակցությունը.
  • Հանցագործությունների ռեցիդիվը.
  • Ավարտված և չավարտված հանցագործությունները.
  • Հանցագործությունից կամովին հրաժարումը.
  • Հանցակցության հասկացությունը և հատկանիշները.
  • Հանցակիցների տեսակները.
  • Հանցակիցների պատասխանատվությունը, հանցակցի սահմանազանցումը.
  • Հանցանքը մի խումբ անձանց կամ հանցավոր կազմակեպության կողմից կատարելը.
  • Անհրաժեշտ պաշտպանությունը` որպես քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք.
  • Հակաիրավական ոտնձգություն կատարած անձին բռնելիս վնաս պատճառելը որպես քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք.
  • Ծայրահեղ անհրաժեշտությունը` որպես քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք.
  • Անհաղթահարելի ուժը, ֆիզիկական կամ հոգեկան հարկադրանքը որպես քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք.
  • Հրաման կամ կարգադրություն կատարելը որպես արարքի քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք.
  • Պատժի հասկացությունը և նպատակները.
  • Պատժի տեսակները, հիմնական և լրացուցիչ պատիժները.
  • Պատասխանատվությունը կամ պատիժը մեղմացնող հանգամանքները.
  • Պատասխանատվությունը կամ պատիժը ծանրացնող հանգամանքները.
  • Պատիժ նշանակելը հանցագործությունների և դատավճիռների համակցությամբ.
  • Հանցակիցների պատասխանատվությունը.
  • Քրեական պատասխանատվությունից և պատժից ազատելու հիմքերը.
  • Պատիժը պայմանականորեն չկիրառելը և օրենքով նախատեսվածից ավելի մեղմ պատիժ նշանակելը.
  • Համաներում և ներում.
  • Դատվածությունը.
  • Անչափահասների քրեական պատասխանատվության և պատժի առանձնահատկությունները.
  • Իրավաբանական անձի քրեական պատասխանատվության ընդհանուր պայմանները և իրավաբանական անձի նկատմամբ կիրառվող քրեաիրավական ներգործության միջոցները
  • Սպանության հասկացությունը և տեսակները.
  • Որակյալ սպանությունների տեսակները.
  • Արտոնյալ սպանությունների տեսակները.
  • Ինքնասպանության հասցնելու և ինքնասպանության հակելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Առողջությանը վնաս պատճառելը.
  • Մարդուն առևանգելը և ազատությունից ապօրինի զրկելը.
  • Սեքսուալ բնույթի բռնի գործողությունները.
  • Հափշտակության հասկացությունը.
  • Ավազակությունը.
  • Գողության և կողոպուտի քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Խարդախության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Վստահված գույքը հափշտակելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Շորթման քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Փողերի լվացման քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Մասնավոր ոլորտում կաշառքի քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ահաբեկչության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Պատանդ վերցնելու կամ պահելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ճանապարհային երթևեկության անվտանգության ապահովմանն ուղղված պահանջները կամ ճանապարհային երթևեկության կամ տրանսպորտային միջոցների շահագործման անվտանգությունն ապահովող կանոնները խախտելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Խուլիգանության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Դիակն ու գերեզմանն անարգանքի ենթարկելը.
  • Թմրամիջոցների, հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութերի, դրանց պատրաստուկների կամ դրանց համարժեք նյութերի (անալոգի) ապօրինի շրջանառությունն իրացնելու նպատակով կամ դրանք ապօրինի իրացնելը.
  • Իշխանությունը յուրացնելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Պաշտոնատար անձի կողմից իշխանական կամ ծառայողական լիազորությունները կամ դրանցով պայմանավորված ազդեցությունը չարաշահելը կամ լիազորություններն անցնելը.
  • Խոշտանգման քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Կաշառք ստանալու և տալու, կաշառքի միջնորդության քրեաիրավական բնութագրերը.
  • Դատավորի, դատախազի, քննիչի, քննչական մարմնի ղեկավարի, հետաքննության մարմնի, փաստաբանի, ներկայացուցչի, փորձագետի կամ հարկադիր կատարողի նկատմամբ սպառնալիքը կամ նրանց մասին տեղեկություն հրապարակելը կամ նրանց գույքը ոչնչացնելը կամ վնասելը կամ նրանց նկատմամբ բռնություն գործադրելը.
  • Ինքնիրավչությունը.
  • Պարտադիր զինվորական կամ այլընտրանքային ծառայությունից կամ զորահավաքային զորակոչից խուսափելը.
  • Սուտ մատնությունը.
  • Հանցագործության մասին չհայտնելը, պարտակելը.
  • Սուտ ցուցմունք, կեղծ եզրակացություն կամ կեղծ կարծիք տալը կամ սխալ թարգմանություն կատարելը.
  • Դատարանի նկատմամբ անհարգալից վերաբերմունքը.
  • Արգելանքի տակ գտնվող գույքի նկատմամբ ապօրինի արարքը.
  • Ապօրինի ձերբակալելու կամ կալանավորելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ապացույցներ, բացատրություններ կամ դատավարական փաստաթղթեր կամ օպերատիվ-հետախուզական միջոցառման արդյունքով ստացված տվյալներ կամ առարկաներ կեղծելու, փոխելու, ոչնչացնելու կամ թաքցնելու կամ կեղծ ապացույցներ ներկայացնելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Զինծառայողների փոխհարաբերությունների կանոնագրքային կանոնները խախտելը նրանց միջև ստորադասության (ենթակայության) հարաբերությունների բացակայության դեպքում.
  • Զորամասը կամ ծառայության վայրն ինքնակամ թողնելու կամ ժամանակին ծառայության վայր չներկայանալու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Մարտական հերթապահության կամ մարտական ծառայություն կրելու կանոնները խախտելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Իշխանազանցության կամ իշխանությունը չարաշահելու քրեաիրավական բնութագիրը:

 

Քրեական դատավարության օրենսգիրք

  • Քրեական դատավարության օրենսգրքում օգտագործվող հասկացությունները.
  • Քրեական հետապնդում իրականացնելու ձևերը և քրեական հետապնդումը բացառող հանգամանքները.
  • Անձնական ազատությունը և անձեռնմխելիությունը.
  • Կրկին դատվելու անթույլատրելիությունը.
  • Մասնավոր և ընտանեկան կյանքի գաղտնիությունը.
  • Պատշաճ ապացուցումը.
  • Կողմերի հավասարությունը և մրցակցությունը քրեական դատավարությունում.
  • Վարույթի լեզուն.
  • Վարույթի հանրային մասնակիցները և նրանց փոխհարաբերությունները.
  • Մեղադրանքի կողմը ՀՀ քրեական դատավարությունում.
  • Պաշտպանության կողմը ՀՀ քրեական դատավարությունում.
  • Օրինական ներկայացուցիչները ՀՀ քրեական դատավարությունում.
  • Վարույթին օժանդակող անձինք.
  • Ինքնաբացարկը, բացարկը կամ վարույթին մասնակցելուց ազատելը.
  • Վարույթին ներգրավված անձանց հատուկ պաշտպանությունը.
  • Ապացույցների հասկացությունը և տեսակները.
  • Ապացույցների թույլատրելիությունը և դրանց օգտագործման սահմանափակումները.
  • Օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների արդյունքները՝ որպես ապացույց.
  • Ապացուցման ենթակա փաստական հանգամանքները. որոշակի ապացույցներով հաստատվող հանգամանքները.
  • Ձերբակալման տեսակները և ժամկետի հաշվարկը.
  • Ձերբակալման հիմքերն ու դատավարական կարգը.
  • Խափանման միջոցների տեսակները և խափանման միջոցի կիրառման իրավաչափությունը.
  • Խափանման միջոց փոխել կամ վերացնելը.
  • Կալանք  խափանման միջոցի կիրառման հիմքերը և դատավարական կարգը.
  • Տնային կալանք և գրավ խափանման միջոցների խափանման միջոցի կիրառման հիմքերը և դատավարական կարգը.
  • Վարչական հսկողություն, դաստիարակչական հսկողություն և զինվորական հսկողություն խափանման միջոցների կիրառման հիմքերն ու դատավարական կարգը.
  • Պաշտոնավարման կասեցում, երաշխավորություն և բացակայելու արգելք խափանման միջոցների կիրառման հիմքերն ու դատավարական կարգը.
  • Գույքի արգելադրումը.
  • Հոգեկան առողջության խնդիրներ ունեցող անձանց նկատմամբ կիրառվող հարկադրանքի միջոցները.
  • Վարույթի մասնակից ճանաչելու միջնորդությունը.
  • Վարույթի հանրային մասնակիցների վարութային ակտերի բողոքարկումը .
  • Գույքային հայցը քրեական վարույթում.
  • Վարութային ծախսերը.
  • Ժամկետները քրեական վարույթում.
  • Քրեական վարույթ նախաձեռնելու հիմքերը և կարգը.
  • Մինչդատական վարույթի ընդհանուր պայմանները
  • Հանրային քրեական հետապնդում հարուցելու, չհարուցելու կամ դադարեցնելու դատավարական կարգը.
  • Հանրային քրեական հետապնդման ժամկետները, ժամկետը կասեցնելու հիմքերը և դատավարական կարգը.
  • Չհարուցված կամ դադարեցված քրեական հետապնդումը նորոգելը.
  • Քննչական գործողությունների կատարման ընդհանուր պայմանները.
  • Վկայի և տուժողի հարցաքննության դատավարական կարգը.
  • Մեղադրյալի և ձերբակալվածի հարցաքննության դատավարական կարգը.
  • Զննման, արտաշիրմման և քննման դատավարական կարգը.
  • Առերեսման դատավարական կարգը.
  • Ճանաչման ներկայացնելու դատավարական կարգը.
  • Խուզարկության և առգրավման դատավարական կարգը.
  • Ցուցմունքը տեղում ստուգելու և փորձարարության դատավարական կարգը.
  • Գաղտնի քննչական գործողությունների կատարման ընդհանուր պայմանները.
  • Գաղտնի քննչական գործողությունների տեսակները.
  • Փորձաքննություն նշանակելու և կատարելու դատավարական կարգը.
  • Նախաքննության ավարտը քրեական վարույթը կարճելով.
  • Նախաքննության ավարտը մեղադրական եզրակացություն կազմելով.
  • Մեղադրական եզրակացությամբ ստացված վարույթի նյութերով ստուգման ենթակա հանգամանքները և հսկող դատախազի որոշումը.
  • Խափանման միջոցների կիրառման դատական երաշխիքները.
  • Ապացուցողական գործողությունների կատարման դատական երաշխիքները.
  • Սեփականության իրավունքի սահմանափակման դատական երաշխիքները.
  • Վարույթի հանրային մասնակիցների վարութային ակտերի իրավաչափության դատական երաշխիքները.
  • Ցուցմունքի դատական դեպոնացումը.
  • Նախնական դատալսումները.
  • Հիմնական դատալսումները.
  • Լրացուցիչ դատալսումները և դատավճիռ կայացնելը.
  • Դատախազի լիազորությունները դատական վարույթի ընթացքում.
  • Ներկայացված մեղադրանքը փոփոխելու կամ լրացնելու կարգը.
  • Դատավճիռը.
  • Դատական վերանայման ընդհանուր պայմանները.
  • Վերաքննությունը.
  • Վճռաբեկությունը.
  • Հատուկ վերանայումը.
  • Բացառիկ վերանայումը.
  • Անչափահասին վերագրվող հանցանքի վերաբերյալ վարույթը.
  • Բժշկական բնույթի հարկադրանքի միջոցներ կիրառելու վարույթը.
  • Իրավաբանական անձի վերաբերյալ վարույթը.
  • Մասնավոր մեղադրանքով վարույթը.
  • Համաձայնեցման վարույթը.
  • Համագործակցության վարույթը.
  • Մեղադրյալի բացակայությամբ իրականցվող վարույթը.

 

Քրեագիտություն

  • Քննչական վարկածները.
  • Դեպքի վայրի զննության մարտավարությունը.
  • Խուզարկության մարտավարությունը.
  • Կասկածյալի և մեղադրյալի հարցաքննության մարտավարությունը.
  • Դիակի դատաբժշկական փորձաքննությամբ լուծվող հանգամանքները և փորձագետին առաջադրվող հարցերը.
  • Անձանց դատաբժշկական փորձաքննությամբ պարզվող հանգամանքները և փորձագետին առաջադրվող հարցերը.
  • Դատաձեռագրաբանական և դատափաստաթղթաբանական փորձաքննություններով պարզվող հանգամանքները և փորձագետին առաջադրվող հարցերը.
  • Հետքաբանական փորձաքննությամբ պարզվող հանգամանքները և փորձագետին առաջադրվող հարցերը.
  • Դատաձգաբանական փորձաքննությամբ լուծվող հարցերը.
  • Դատաավտոտեխնիկական փորձաքննությամբ պարզվող հանգամանքները և փորձագետին առաջադրվող հարցերը.
  • Սպանությունների քննության մեթոդիկան.
  • Գողությունների քննության մեթոդիկան.
  • ՃԵԿ խախտումների վերաբերյալ գործերի քննության մեթոդիկան:

Քաղաքացիական օրենսգիրք

  • Քաղաքացիական իրավունքի հասկացությունը և խնդիրները.
  • Քաղաքացիական իրավահարաբերությունների ծագման հիմքերը.
  • Իրավաբանական անձի հասկացությունը և հատկանիշները.
  • Իրավաբանական անձանց տեսակները.
  • Հայաստանի Հանրապետության և համայնքների իրավասուբյեկտության առանձնահատկությունները.
  • Պետական և համայնքային կառավարչական հիմնարկների, ոչ առևտրային կազմակերպությունների իրավական կարգավիճակի առանձնահատկությունները.
  • Պետական և համայնքային սեփականության իրավունքի հասկացությունը, ծագման և դադարման հիմքերը, պետական սեփակա­նու­թյան իրավունքի օբյեկտները.
  • Հողի նկատմամբ սեփականության իրավունքը և այլ գույքային իրավունքները.
  • Պետության և համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողամասերի օտարման կարգը: Պետության սեփականություն հանդիսացող հողամասերն օգտագործման, վարձակալության տրամադրելու հիմքերն ու կարգը.
  • Ապօրինի շինարարության և ինքնակամ կառույցի հասկացությունը, կարգավիճակը.
  • Սեփականության իրավունքի պաշտպանության քաղաքացիաիրավական եղանակ­ները.
  • Գործարքի հասկացությունը, գործարքի տեսակները և ձևը, գործարքի վավերու­թյան պայմանները.
  • Հայցային վաղեմություն.
  • Պարտավորության հասկացությունը, տեսակները և տարրերը.
  • Պայմանագիրը փոփոխելը և լուծելը.
  • Պարտավորությունների կատարման հասկացությունը, կատարումն ապահովելու միջոցները: Պարտավորությունների դադարումը.
  • Քաղաքացիաիրավական պատասխանատվության տեսակները և հիմքերը.
  • Վնաս պատճառելու համար պատասխանատվության հիմքերը.
  • Անհիմն հարստացման հետևանքով ծագող պարտավորության հասկացությունը և տեսակները:

Քաղաքացիական դատավարության օրենսգիրք

  • Քաղաքացիական դատավարության հասկացությունը և խնդիրները.
  • Քաղաքացիական դատավարության փուլերի ընդհանուր բնութագիրը.
  • Կողմերի հասկացությունը, նրանց դատավարական իրավունքները և պարտականությունները.
  • Երրորդ անձանց հասկացությունը: Վեճի առարկայի նկատմամբ ինքնուրույն պահանջներ ներկայացնող և չներկայացնող երրորդ անձինք.
  • Քաղաքացիական դատավարությանը դատախազի մասնակցության հիմքերը: Դատախազի կարգավիճակը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Քաղաքացիական գործերի ընդդատության հասկացությունը և տեսակները.
  • Ապացույցների հասկացությունը և դասակարգումը: Ապացույցների տեսակները.
  • Ապացուցման բեռը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Հայցային վարույթի հասկացությունը և էությունը.
  • Հայցի հասկացությունը: Հայցի տարրերը և հայցի հարուցման իրավունքը.
  • Հայցի ապահովում.
  • Իրավաբանական նշանակություն ունեցող փաստերի հաստատման գործերի վարույթ.
  • Դատական ակտը նոր երևան եկած հանգամանքներով վերանայելու վարույթ.
  • Նոր հանգամանքներով վճիռների և որոշումների վերանայման վարույթ.
  • Վերաքննիչ վարույթի ընդհանուր բնութագիրը և վերաքննիչ բողոքարկման իրավունքը: Վերաքննիչ բողոք բերելու կարգը.
  • Վճռաբեկ վարույթը, վճռաբեկ բողոքարկման իրավունքը: Վճռաբեկ բողոք բերելու կարգը.
  • Վճռաբեկ բողոք բերելու հիմքերը.
  • Դատախազի կողմից դատական ակտերի բողոքարկումը վերաքննության և վճռաբեկության կարգով.
  • Օտարերկրյա դատարանների և արբիտրաժների վճիռների ճանաչումը և կատարումը:

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգիրք

  • Վարչական դատավարության հասկացությունը և խնդիրները.
  • Վարչական դատարան դիմելու իրավունքը.
  • Վարչական դատավարության մասնակիցները.
  • Գործ հարուցելու հիմքը և հայցի տեսակները.
  • Հայց ներկայացնելու ժամկետները և հայցադիմումին ներկայացվող պահանջները.
  • Հայցադիմումը վարույթ ընդունելը, հայցադիմումի ընդունումը մերժելը.
  • Հայցադիմումի պատասխան ներկայացնելու կարգը.
  • Ապացույցները վարչական դատավարությունում: Լրացուցիչ ապացույցների ընդունումը և հետազոտումը.
  • Ապացուցման բեռը վարչական դատավարությունում.
  • Վարչական դատարանի դատական ակտերը, դրանց ուժի մեջ մտնելը և բողոքարկման կարգը.
  • Դատախազի կողմից դատական ակտերի բողոքարկումը.
  • Վարչական դատարանի բողոքարկման ենթակա միջանկյալ դատական ակտերը, դրանց դեմ բողոք բերելու իրավունքը և ժամկետները.
  • Դատական կարգով վարչական պատասխանատվության ենթարկելու մասին գործերի վարույթ:

«Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենք

  • Վարչարարության հասկացությունը և սկզբունքները.
  • Վարչական մարմինները ՀՀ-ում.
  • Վարչական վարույթը և այն իրականացնող մարմինները.
  • Վարչական վարույթի մասնակիցները, փուլերը և ժամկետները.
  • Վարչական ակտը և դրա տեսակները.
  • Վարչական ակտի ձևերը և գրավոր վարչական ակտին ներկայացվող պահանջները.
  • Վարչական ակտի որոշակիությունը և հիմնավորվածությունը.
  • Վարչական ակտ ընդունելը և ուժի մեջ մտնելը.
  • Վարչական ակտի ընդունման մասին իրազեկելը.
  • Վարչական ակտի գործողության ժամկետը.
  • Վարչական ակտն առոչինչ համարելու հիմքերը և կարգը.
  • Վարչական ակտը ոչ իրավաչափ համարելու դեպքերը և հետևանքները.
  • Իրավաչափ վարչական ակտի ուժը կորցնելը.
  • Վարչական բողոք բերելու հիմքերը և կարգը.
  • Վարչական ակտի բողոքարկման ժամկետները.
  • Վարչարարությամբ պատճառված վնասի համար պատասխանատվություն կրողը և պատասխանատվության հիմքերը.
  • Վարչարարությամբ պատճառված վնասի հատուցումը.
  • Անբողոքարկելի վարչական ակտերի կատարումը:

Պետական շահերի պաշտպանություն

  • Քաղաքացիական և վարչական դատավարությունում դատախազի կարգավիճակը և մասնակցության հիմքերը.
  • Պետական շահերի պաշտպանության հայց հարուցելու նպատակով կամ հայց հարուցելիս դատախազի իրավունքները.
  • Դատախազի կողմից պետական շահերի պաշտպանության հայց հարուցելու հիմքերը և հայցի տեսակները.
  • Կատարողական վարույթի հարուցման հիմքերը և կարգը.
  • Կատարողական վարույթի հարուցման ժամկետները.
  • Հարկադիր կատարողի որոշումները և դրանց բողոքարկումը:

Հայաստանի Հանրապետության քրեակատարողական օրենսգիրք

  • Դատապարտյալի հիմնական իրավունքները.
  • Դատապարտյալի կապն արտաքին աշխարհի հետ.
  • Դատապարտյալին տեսակցություններ տրամադրելու կարգն ու պայմանները.
  • Դատապարտյալին կարճաժամկետ մեկնում տրամադրելու կարգն ու պայմանները
  • Դատապարտյալի պարտականություններն ու նյութական պատասխանատվությունը
  • Դատապարտյալի աշխատանքն ուղղիչ հիմնարկում՝ կարգն ու պայմանները.
  • Տուգանք պատժատեսակի կատարման կարգը, տուգանքը վճարելու անհնարինությունը, տուգանքի վճարումից չարամտորեն խուսափելն ու դրանց հետևանքները.
  • Որոշակի պաշտոններ զբաղեցնելու կամ որոշակի գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից զրկելու պատժատեսակի՝ որպես հիմնական և լրացուցիչ պատիժ, կատարման կարգն ու առանձնահատկությունները.
  • Լրացուցիչ պատիժների (հատուկ կամ զինվորական կոչումից, կարգից, աստիճանից կամ որակավորման դասից զրկելը, գույքի բռնագրավումը) կատարման կարգն ու առանձնահատկությունները.
  • Հանրային աշխատանքներ պատժատեսակի կատարման կարգն ու առանձնահատկությունները.
  • Կարգապահական գումարտակում պահելու կարգն ու առանձնահատկությունները.
  • Կալանք պատժատեսակի կատարման կարգն ու առանձնահատկությունները.
  • Ուղղիչ հիմնարկում դատապարտյալներին անջատ պահելու կանոնները.
  • Քրեակատարողական հիմնարկների ներքին կանոնակարգը.
  • Ազատազրկման դատապարտված անձի նկատմամբ կիրառվող խրախուսանքի միջոցները.
  • Ազատազրկման դատապարտված անձի նկատմամբ կիրառվող տույժի միջոցները.
  • Ազատազրկման դատապարտված անձի կողմից պատիժը կրելու սահմանված կարգի չարամիտ խախտումները.
  • Պատժի կրման առանձնահատկություններն ըստ ուղղիչ հիմնարկի տեսակի.
  • Ուղղիչ հիմնարկների տեսակները, դրանց առանձնահատկություններն ու ուղղիչ հիմնարկի տեսակը փոփոխելու կարգը.
  • Պատժից ազատելու հիմքերը, կարգը, վերահսկողությունը պատժից ազատելու և պատիժը պայմանականորեն չկիրառելու դեպքերում.
  • Բժշկական բնույթի հարկադրանքի միջոցներ կիրառելու կարգը, այդ միջոցները փոփոխելու և դադարեցնելու հիմքերը.
  • Դատապարտյալին պատժից պայմանական վաղաժամկետ ազատելու գործընթացը.
  • Պատժի չկրած մասն ավելի մեղմ պատժով փոխարինելու կարգն ու պայմանները.
  • Ուղղիչ հիմնարկի վարչակազմի պարտականություններն ազատվող դատապարտյալի աշխատանքն ու կենցաղը կարգավորելու հարցում
  • Ցմահ ազատազրկման դատապարտված անձի՝ պատիժը կրելու առանձնահատկությունները.
  • Անչափահաս դատապարտյալի պատիժը կրելու առանձնահատկությունները.
  • Վերահսկողությունը և հսկողությունը պատիժները կատարելու նկատմամբ.
  • Պատիժների և հարկադրանքի այլ միջոցների կիրառման օրինականության նկատմամբան դատախազական հսկողության առանձնահատկությունները.
  • Ուղղիչ հիմնարկի պետի որոշումների կասեցման կարգն ու պայմանները.
  • Պատիժը կրելու վայր մուտքի և ելքի կարգը:

«Ձերբակալված և կալանավորված անձանց պահելու մասին» ՀՀ օրենք

  • Ձերբակալված կամ կալանավորված անձանց հիմնական իրավունքները.
  • Պաշտպանի, մերձավոր ազգականների և այլ անձանց հետ տեսակցելը.
  • Ձերբակալված կամ կալանավորված անձանց կապն արտաքին աշխարհի հետ.
  • Ձերբակալված կամ կալանավորված անձանց պարտականությունները.
  • Կանանց և անչափահասների արգելանքի կամ կալանքի տակ պահելու առանձնահատկությունները.
  • Ձերբակալված անձանց՝ ձերբակալվածների պահելու վայրերում և կալանավորված անձանց՝ կալանավորվածների պահելու վայրերում անջատ պահելու սկզբունքը.
  • Կալանավորված անձանց նկատմամբ կիրառվող տույժի և խրախուսանքի միջոցները.
  • Պատժախցում կալանավորված անձանց պահելու առանձնահատկությունները.
  • Ձերբակալված անձանց արգելանքից և կալանավորված անձանց կալանքից ազատելու կարգը.
  • Մուտքն ու ելքը ձերբակալվածներին և կալանավորվածներին պահելու վայրեր:

 

 

 

                  

Հ Ա Ր Ց Ա Շ Ա Ր

 

«ԱՊՕՐԻՆԻ ԾԱԳՈՒՄ ՈՒՆԵՑՈՂ ԳՈՒՅՔԻ ԲՌՆԱԳԱՆՁՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՎ ՆԱԽԱՏԵՍՎԱԾ ԳՈՐԾԱՌՈՒՅԹՆԵՐ ԻՐԱԿԱՆԱՑՆՈՂ ԴԱՏԱԽԱԶՆԵՐԻ  ԹԵԿՆԱԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՑՈՒՑԱԿԻ ՀԱՄԱԼՐՄԱՆ ՆՊԱՏԱԿՈՎ ԱՆՑԿԱՑՎՈՂ ՄՐՑՈՒՅԹԻ

 

Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրություն

  • Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական կարգի հիմունքները.
  • Մարդու և քաղաքացու հիմնական իրավունքները և ազատությունները.
  • Մարդու և քաղաքացու հիմնական իրավունքների և ազատությունների սահմանափակման սահմանադրական հիմքերը,
  • Համաչափության և իրավական որոշակիության սահմանադրական սկզբունքները.
  • ՀՀ նախագահի սահմանադրաիրավական կարգավիճակը.
  • ՀՀ Ազգային ժողովը.
  • ՀՀ Կառավարությունը.
  • ՀՀ Բարձրագույն դատական խորհուրդը.
  • ՀՀ դատական համակարգը.
  • ՀՀ Սահմանադրական դատարանը.
  • ՀՀ դատախազության և քննչական մարմինների սահմանադրաիրավական կարգավիճակը.

Եվրոպական կոնվենցիա և Եվրոպական դատարանի նախադեպային իրավունք

  • Եվրոպական դատարանի որոշումների իրավաբանական բնույթը և նշանակությունը ՀՀ իրավական համակարգում.
  • Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները արդար դատաքննության իրավունքի վերաբերյալ. գործերի քննությունը ողջամիտ ժամկետում.
  • Եվրոպական դատարանի իրավական դիրքորոշումները սեփականության պաշտպանության վերաբերյալ.

«Դատախազության մասին» օրենք

  • Հայաստանի Հանրապետության դատախազության գործունեության սկզբունքները.
  • Հայաստանի Հանրապետության դատախազության համակարգը.
  • ՀՀ գլխավոր դատախազը.
  • Քրեական հետապնդում հարուցելը.
  • Հսկողությունը մինչդատական քրեական վարույթի օրինականության նկատմամբ.
  • Մեղադրանքի պաշտպանությունը դատարանում.
  • Դատարանների վճիռների, դատավճիռների և որոշումների բողոքարկումը.
  • Պետական շահերի պաշտպանությունը.
  • Դատախազական ակտերը.
  • Հայաստանի Հանրապետության դատախազությունում ծառայողական ենթակայությունը և դասային աստիճանները.
  • Դատախազի իրավունքներն ու պարտականությունները.
  • Դատախազի խրախուսումն ու կարգապահական պատասխանատվությունը.

Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգիրք

  • ՀՀ քրեական օրենսդրության սկզբունքները.
  • Քրեական օրենքի գործողությունը ժամանակի ընթացքում և տարածության մեջ.
  • Հանցանքի հասկացությունը և տեսակները.
  • Հանցագործության տեսակները. շարունակվող և տևող հանցագործությունները.
  • Քրեական պատասխանատվության սուբյեկտը.
  • Մեղսունակություն, սահմանափակ մեղսունակություն.
  • Քրեական պատասխանատվությունը բացառող հանգամանքները.
  • Քրեական պատասխանատվությունից ազատելը.
  • Համաներում, ներում, դատվածություն.
  • Իրավաբանական անձանց քրեական պատասխանատվությունը.
  • Մարդու թրաֆիքինգի կամ շահագործման քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Երեխայի կամ անօգնական վիճակում գտնվողի թրաֆիքինգը կամ շահագործման քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ընտրակաշառք ստանալու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ընտրակաշառք տալու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ընտրակաշառքի միջնորդության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Գողության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Խարդախության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Վստահված գույքը հափշտակելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Համակարգչային հափշտակության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Շորթման քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Իրացնելու նպատակով կեղծ արժույթ, արտարժույթ, արժեթղթեր, վճարահաշվարկային այլ փաստաթղթեր կամ վճարային գործիքներ պատրաստելու, պահելու, տեղափոխելու, առաքելու, ձեռք բերելու կամ դրանք իրացնելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Հայաստանի Հանրապետության կամ այլ պետության մարզիկի, մրցավարի, թիմի ղեկավարի, մարզչի, արհեստավարժ մարզամրցման այլ մասնակցի կամ դրա կազմակերպչի, հանդիսադիր առևտրային մրցույթի մասնակցի կամ դրա կազմակերպչի կամ մրցանակաբաշխային հանձնաժողովի անդամի կողմից կաշառք ստանալու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Հայաստանի Հանրապետության կամ այլ պետության մարզիկին, մրցավարին, թիմի ղեկավարին, մարզչին, արհեստավարժ մարզամրցման այլ մասնակցի կամ դրա կազմակերպչին, հանդիսադիր առևտրային մրցույթի մասնակցին կամ դրա կազմակերպչին կամ մրցանակաբաշխային հանձնաժողովի անդամին կաշառք տալու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ծառայողական կամ մասնագիտական պարտականությունները կատարելու համար ապօրինի վարձատրություն ստանալու կամ պահանջելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ֆինանսական բուրգ ստեղծելու, կազմակերպելու կամ ղեկավարելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Հակամրցակցային գործունեության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Կանխիկ դրամական միջոցների և (կամ) վճարային գործիքների մաքսանենգության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Փողերի լվացման քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Պոռնկությամբ զբաղվելուն նպաստելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ահաբեկչության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ահաբեկչական գործունեությունը ֆինանսավորելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Հանցավոր կազմակերպություն ստեղծելու կամ ղեկավարելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Օրենքով չնախատեսված զինված միավորում ստեղծելու կամ ղեկավարելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Օրենքով չնախատեսված զինված միավորմանը մասնակցելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Քրեական աստիճանակարգության բարձրագույն կարգավիճակ տալու կամ ստանալու կամ պահպանելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Քրեական ենթամշակույթ կրող խմբավորում ստեղծելու կամ ղեկավարելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Քրեական ենթամշակույթ կրող խմբավորմանը մասնակցելու կամ ներգրավելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Քրեական ենթամշակույթ կրող խմբավորման մասնակցին կամ քրեական աստիճանակարգության բարձրագույն կարգավիճակ ունեցող անձին դիմելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ռադիոակտիվ կամ միջուկային նյութերի կամ սարքերի ապօրինի շրջանառության, ինչպես նաև դրանք ոչնչացնելու կամ վնասելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Հրազենի, դրա հիմնական բաղկացուցիչ մասերի, ռազմամթերքի և այլ նյութերի, սարքերի, առարկաների ապօրինի շրջանառության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ռազմական նշանակության արտադրանքի, տեխնիկայի, հրազենի կամ այլ նյութերի, սարքերի, առարկաների, ապրանքների մաքսանենգության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Թմրամիջոցների, հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութերի, դրանց պատրաստուկների կամ դրանց համարժեք նյութերի (անալոգի) կամ դրանց ածանցյալներիիրացնելու նպատակով ապօրինի շրջանառության կամ դրանք ապօրինի իրացնելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Թմրամիջոցներ, հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութեր, դրանց պատրաստուկներ կամ դրանց համարժեք նյութեր (անալոգ) պատրաստելու նպատակով պրեկուրսորների ապօրինի շրջանառության, իրացնելու նպատակով պրեկուրսորների ապօրինի շրջանառության կամ դրանք ապօրինի իրացնելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Թմրամիջոցների, հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութերի, դրանց պատրաստուկների, դրանց համարժեք նյութերի (անալոգի) կամ դրանց ածանցյալների կամ դրանց պրեկուրսորների մաքսանենգության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Կաշառք ստանալու և կաշառք տալու քրեաիրավական բնութագրերը.
  • Կաշառքի միջնորդության քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Պաշտոնատար անձի նկատմամբ ունեցած իրական կամ ենթադրյալ ազդեցությունն օգտագործելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Պաշտոնատար անձի նկատմամբ ունեցած իրական կամ ենթադրյալ ազդեցությունն օգտագործելու նպատակով ապօրինի վարձատրություն տալու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Կաշառք ստանալու, կաշառքի միջնորդության կամ իրական կամ ենթադրյալ ազդեցությունը շահադիտական, անձնական այլ շահագրգռվածությունից կամ խմբային շահերից ելնելով օգտագործելու պատրվակով գույք, ներառյալ դրամական միջոց, արժեթուղթ, վճարային այլ գործիք, գույքի նկատմամբ իրավունք, ծառայություն կամ որևէ այլ առավելություն ստանալու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Պաշտոնատար անձի կողմից իշխանական կամ ծառայողական լիազորությունները կամ դրանցով պայմանավորված ազդեցությունը չարաշահելու կամ լիազորություններն անցնելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Պաշտոնատար անձի կողմից ձեռնարկատիրական գործունեությանն ապօրինի մասնակցելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ապօրինի հարստանալու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված` հայտարարագիր ներկայացնելու պարտականություն ունեցող անձի կողմից հայտարարագրում կեղծ տվյալներ ներկայացնելու, հայտարարագրման ենթակա տվյալները թաքցնելու կամ հայտարարագիր չներկայացնելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Պաշտոնեական կեղծիքի քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ակնհայտ անարդար դատավճիռ, վճիռ կամ դատական այլ ակտ կայացնելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Արդարադատության իրականացմանը կամ գործի քննությանը միջամտելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Ուսումնասիրության ընթացքում կեղծ հայտարարագիր ներկայացնելու քրեաիրավական բնութագիրը.
  • Իշխանազանցության կամ իշխանությունը չարաշահելու քրեաիրավական բնութագիրը.

Քրեական դատավարության օրենսգիրք

  • «Բնակարան» հասկացությունը.
  • Մասնավոր և ընտանեկան կյանքի գաղտնիությունը.
  • Ապացույցների հասկացությունը, ապացույցների թույլատրելիությունը և դրանց օգտագործման սահմանափակումները.
  • Ապացույցների տեսակները.
  • Գույքային հայցը.
  • Դատավարական ժամկետները քրեական դատավարությունում.
  • Քրեական վարույթ նախաձեռնելը
  • Հանրային քրեական հետապնդումը.
  • Քրեական հետապնդումը բացառող հանգամանքները.
  • Ապացուցողական գործողությունների կատարման դատական երաշխիքները.
  • Սեփականության իրավունքի սահմանափակման դատական երաշխիքները.
  • Վարույթի հանրային մասնակիցների վարութային ակտերի (մինչդատական ակտերի) իրավաչափության դատական երաշխիքները.
  • Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման գործընթացին աջակցելու նպատակով ձեռնարկվող օպերատիվ-հետախուզական գործունեությունը.
  • Իրավաբանական անձի վերաբերյալ վարույթը.

Քաղաքացիական օրենսգիրք

  • Քաղաքացիական իրավունքի հասկացությունը և խնդիրները.
  • Քաղաքացիական իրավունքի սկզբունքների հասկացությունը, նշանակությունը և դասակարգումը.
  • Քաղաքացիական իրավահարաբերությունների ծագման հիմքերը.
  • Իրավաբանական անձի հասկացությունը և հատկանիշները.
  • Իրավաբանական անձանց տեսակները.
  • Պետության, համայնքների և մարզերի իրավունակությունն ու քաղաքացիական իրավահարաբերություններին մասնակցության ձևերը.
  • Քաղաքացիական իրավունքի օբյեկտների հասկացությունը և տեսակները ըստ ՀՀ քաղաքացիական օրենսդրության.
  • Իրերի հասկացությունը, դասակարգումը և դրա իրավական նշանակությունը.
  • Դրամական միջոցները որպես քաղաքացիական իրավունքի օբյեկտ.
  • Արժեթղթերի հասկացությունը, տեսակները ու դրանց ընդհանուր բնութագիրը.
  • Առևտրային գաղտնիքի իրավական պահպանությունը.
  • Սեփականության իրավունքի հասկացությունը և բովանդակությունը.
  • Սեփականության իրավունքի ձեռք բերման հիմքերը.
  • Պտուղների, եկամուտների և տիրազուրկ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքի ձեռք բերման կարգը: Պայմանագրով գույք ձեռք բերելը որպես սեփականության իրավունքի առաջացման հիմք.
  • Ինքնակամ կառույցի նկատմամբ սեփականության իրավունքի ձեռք բերման կարգը.
  • Սեփականության իրավունքի դադարելը սեփականատիրոջ կամքով, սեփականության իրավունքի դադարելը սեփականատիրոջ կամքին հակառակ կամ նրա կամքից անկախ.
  • Քաղաքացիների սեփականության իրավունքի առանձնահատկությունները.
  • Պետական սեփականության իրավունքի առանձնահատկությունները.
  • Իրավաբանական անձանց սեփականության իրավունքի առանձնահատկությունները.
  • Ընդհանուր սեփականության իրավունքի հասկացությունը և առաջացման հիմքերը.
  • Ընդհանուր բաժնային սեփականության իրավունք.
  • Ընդհանուր համատեղ սեփականության իրավունք.
  • Սեփականության իրավունքի պաշտպանության քաղաքացիաիրավական եղանակ­ները.
  • Ապօրինի շինարարության և ինքնակամ կառույցի հասկացությունը, կարգավիճակը.
  • Գործարքի հասկացությունը, գործարքի տեսակները և ձևը.
  • Գործարքի վավերու­թյան պայմանները.
  • Գործարքի անվավերության հասկացությունը: Անվավեր գործարքի տեսակներն ու հետևանքները.
  • Հայցային վաղեմություն.
  • Պարտավորության հասկացությունը, տեսակները և տարրերը.
  • Պայմանագիրը փոփոխելը և լուծելը.
  • Պարտավորությունների կատարման հասկացությունը, կատարումն ապահովելու միջոցները:
  • Պարտավորությունների դադարումը.
  • Քաղաքացիաիրավական պատասխանատվության տեսակները և հիմքերը.
  • Վնաս պատճառելու համար պատասխանատվության հիմքերը.
  • Անհիմն հարստացման հետևանքով ծագող պարտավորության հասկացությունը և տեսակները.
  • Ժառանգությունն ըստ օրենքի և ըստ կտակի.

Քաղաքացիական դատավարության օրենսգիրք

  • Քաղաքացիական դատավարության հասկացությունը և խնդիրները.
  • Քաղաքացիական դատավարության փուլերի ընդհանուր բնութագիրը.
  • Քաղաքացիական դատավարության սկզբունքների հասկացությունը, տեսակները և նշանակությունը.
  • Կողմերի հասկացությունը, նրանց դատավարական իրավունքները և պարտականությունները քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Երրորդ անձանց հասկացությունը: Վեճի առարկայի նկատմամբ ինքնուրույն պահանջներ ներկայացնող և չներկայացնող երրորդ անձինք.
  • Քաղաքացիական դատավարությանը դատախազի մասնակցության հիմքերը.
  • Դատախազի կարգավիճակը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Հայցային վարույթի հասկացությունը և էությունը.
  • Հայցի հասկացությունը: Հայցի տարրերը և հայցի հարուցման իրավունքը.
  • Հայցի ապահովումը, նախնական ապահովումը և հակընդդեմ ապահովումը.
  • Հաշտության համաձայնությունը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Ապացույցների ապահովումը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Ապացույցների հասկացությունը և տեսակները քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Ապացուցման բեռը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Ապացույցներ պահանջելու դատավարական կարգը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Ապացույցների վերաբերելիությունը և թույլատրելիությունը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Ապացույցների հետազոտումը և գնահատումը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Նախադատելի փաստերը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Գրավոր ապացույցները քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Դատական փորձաքննության հասկացությունը, տեսակները և նշանակման կարգը քաղաքացիական դատավարությունում:
  • Գործի քննության կարգն առաջին ատյանի դատարանում քաղաքացիական դատավարության շրջանակներում.
  • Օրենքով պահպանվող գաղտնի տեղեկությունների տրամադրման վարույթը.
  • Դատական սանկցիաները քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Գործի քննության հետաձգումը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Գործի վարույթի կասեցումը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Դատական ակտը նոր երևան եկած հանգամանքներով վերանայելու վարույթը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Նոր հանգամանքներով վճիռների և որոշումների վերանայման վարույթը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Վերաքննիչ վարույթի ընդհանուր բնութագիրը և վերաքննիչ բողոքարկման իրավունքը.
  • Վերաքննիչ բողոք բերելու կարգը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Վճռաբեկ վարույթը, վճռաբեկ բողոքարկման իրավունքը.
  • Վճռաբեկ բողոք բերելու կարգը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Վճռաբեկ բողոք բերելու հիմքերը քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Դատախազի կողմից դատական ակտերի բողոքարկումը վերաքննության և վճռաբեկության կարգով քաղաքացիական դատավարությունում.
  • Օտարերկրյա դատարանների և արբիտրաժների վճիռների ճանաչումը և կատարումը քաղաքացիական դատավարությունում.

Պետական շահերի պաշտպանություն

  • Քաղաքացիական և վարչական դատավարությունում դատախազի կարգավիճակը և մասնակցության հիմքերը.
  • Պետական շահերի պաշտպանության հայց հարուցելու նպատակով կամ հայց հարուցելիս դատախազի իրավունքները.
  • Դատախազի կողմից պետական շահերի պաշտպանության հայց հարուցելու հիմքերը և հայցի տեսակները.
  • Կատարողական վարույթի հարուցման հիմքերը և կարգը.
  • Կատարողական վարույթի հարուցման ժամկետները.
  • Հարկադիր կատարողի որոշումները և դրանց բողոքարկումը.

«Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենք

  • «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքում օգտագործվող հիմնական հասկացությունները.
  • Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման հայց հարուցելու նպատակով ուսումնասիրություն սկսելը և դրա հիմքերը.
  • Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման հայց հարուցելու նպատակով ուսումնասիրության սահմաններն ու իրականացման ժամկետները.
  • Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման հայց հարուցելու նպատակով ուսումնասիրության գաղտնիությունը և ուսումնասիրության ընթացքում օրենքով պահպանվող գաղտնի տեղեկությունների հավաքումը.
  • Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման հայց հարուցելու նպատակով ուսումնասիրության ընթացքում օրենքով պահպանվող գաղտնի տեղեկությունների հավաքման նկատմամբ դատական վերահսկողության կառուցակարգը.
  • Քրեական վարույթին զուգահեռ ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման հայց հարուցելու նպատակով ուսումնասիրություն իրականացնելու առանձնահատկությունները.
  • Իրավասու մարմնի լիազորություններն ուսումնասիրություն իրականացնելիս և ուսումնասիրության արդյունքների նախնական ամփոփումը.
  • Գույքի նկատմամբ հայցի նախնական ապահովման միջոցների կիրառումը և ապացույցների ապահովումը.
  • Շահագրգիռ անձանց ծանուցումը.
  • Ուսումնասիրության արդյունքների վերջնական ամփոփումը և եզրակացության կազմումը.
  • Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման հայցը.
  • Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման հայցի քննությունը դատարանում.
  • Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման վարույթի շրջանակներում ապացուցման առանձնահատկությունները.
  • Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձումը գույքը ձեռք բերողից.
  • Գույքը բարեխիղճ ձեռք բերողը և նրա գույքի բռնագանձման անթույլատրելիության վերաբերյալ կարգավորումները.
  • Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման վարույթի ավարտումը հաշտության համաձայնությամբ, հաշտության համաձայնության պայմանների խախտմամբ պետությանը պատճառված վնասը և դրա հատուցումը.
  • Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման վերաբերյալ վճռի կայացումը.
  • Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձումը.
  • Պետության տիրապետությանը հանձնված գույքի կառավարումը և օտարումը.
  • Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման հարցերով միջազգային համագործակցությունը.
  • Առանց մեղադրական դատավճռի ակտիվների բռնագանձման ինստիտուտի վերաբերյալ ՀՀ ստանձնած միջազգային պարտավորությունները և միջազգային հիմնական իրավական ակտերը:

 

 

 

               

 

«ԱՊՕՐԻՆԻ ԾԱԳՈՒՄ ՈՒՆԵՑՈՂ ԳՈՒՅՔԻ ԲՌՆԱԳԱՆՁՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՎ ՆԱԽԱՏԵՍՎԱԾ ԳՈՐԾԱՌՈՒՅԹՆԵՐ ԻՐԱԿԱՆԱՑՆՈՂ ԴԱՏԱԽԱԶՆԵՐԻ ԵՎ ԱՊՕՐԻՆԻ ԾԱԳՈՒՄ ՈՒՆԵՑՈՂ ԳՈՒՅՔԻ ԲՌՆԱԳԱՆՁՄԱՆՆ ՈՒՂՂՎԱԾ ԳՈՐԾԱՌՈՒՅԹՆԵՐԻ ՈԼՈՐՏԸ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՂ՝ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԳԼԽԱՎՈՐ ԴԱՏԱԽԱԶԻ ՏԵՂԱԿԱԼԻ ԹԵԿՆԱԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՑՈՒՑԱԿՆԵՐԻ ՀԱՄԱԼՐՄԱՆ ՆՊԱՏԱԿՈՎ

ԱՆՑԿԱՑՎՈՂ ԲԱՑ ՄՐՑՈՒՅԹՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ

 

  1. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

 

1. Սույն կարգով սահմանվում են «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքով նախատեսված գործառույթներ իրականացնող դատախազների և ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն ուղղված գործառույթների ոլորտը համակարգող՝ Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազի տեղակալի թեկնածությունների ցուցակների համալրման նպատալով անցկացվող բաց մրցույթների (այսուհետ՝ առանձին՝ Մրցույթ, միասին՝ Մրցույթներ) կազմակերպման ու անցկացման աշխատանքները:

2. Մրցույթներն անցկացվում են «Դատախազության մասին» օրենքին (այսուհետ՝ Օրենք), սույն կարգին և այլ իրավա­կան ակտերին համապատասխան:

3. Մրցույթներն անցկացնում է Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազին (այսուհետ՝ Գլխավոր դատախազ) առընթեր որակավորման հանձնաժողովը (այսուհետ` Հանձնաժողով):

4. Մրցույթների վերաբերյալ հայտարարությունը հրապարակում է Հանձնաժողովը՝ մրցույթներն անցկացնելու օրվանից ոչ ուշ, քան մեկ ամիս առաջ՝ Հայաստանի Հանրապետության դատախազության (այսուհետ՝ դատախազություն) կայքում և առնվազն 3000 տպաքանակ ունեցող մամուլում:

5.  Յուրաքանչյուր մրցույթի վերաբերյալ հայտարարությունը պետք է պարունակի հետևյալ տվյալները`

1) Մրցույթը հայտարարող մարմնի անվանումը.

2) «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքով նախատեսված գործառույթներ իրականացնող դատախազների և ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն ուղղված գործառույթների ոլորտը համակարգող՝ Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազի տեղակալի թեկնածությունների ցուցակներում ընդգրկվելու համար անհրաժեշտ կրթական, մասնագիտական, աշխատանքային փորձառությանը, մասնագիտական գիտելիքների և աշխատանքային ունակությունների տիրապետման տեսանկյունից ներկայացվող պահանջները.

3) անհրաժեշտ փաստաթղթերի ցանկը և դրանց ընդունման ժամկետը, վայրը.

4) Մրցույթի անցկացման ժամանակահատվածը և վայրը.

5) Մրցույթի նախապատրաստական աշխատանքներն իրականացնողի գտնվելու վայրը և հեռախոսահամարը,

6) անհրաժեշտ այլ տեղեկատվություն:

6. Հարցաշարը «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքով նախատեսված գործառույթներ իրականացնող դատախազների թեկնածությունների ցուցակի համալրման նպատակով անցկացվող մրցույթի մասին հայտարարության հետ տեղադրվում է ՀՀ դատախազության www.prosecutor.am պաշտոնական կայքում (այսուհետ՝ Պաշտոնական կայք):

7. Մրցույթին մասնակցելու համար քաղաքացիները Հայաստանի Հանրապետության դատախազության անձնակազմի կառավարման վարչություն (այսուհետ՝ Նախապատրաստական աշխատանքներ իրականացնող) ներկայացնում են Օրենքով նախատեսված փաստաթղթերը, ինչպես նաև Օրենքի 38.1-ին հոդվածի 2-րդ մասով նշված՝ «Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի մասին» օրենքով նախատեսված բարեվարքության վերաբերյալ լրացված հարցաթերթիկ (այսուհետ՝ Հայտ):

8. Մրցույթին մասնակցելու հավակնություն ունեցող անձը կարող է ներկայացնել երաշխավորագրեր, որոնք, իր կարծիքով, կարող են նշանակություն ունենալ ընտրության գործընթացում:

9. Քաղաքացին Հայտը ներկայացնում է անձամբ:

10. Նախապատրաստական աշխատանքներ իրականացնողը մրցույթին մասնակցելու համար դիմում ներկայացրած յուրաքանչյուր անձի վերաբերյալ Հայտը ներկայացնում է Հանձնաժողովի անդամներին, իսկ հայերեն լեզվին չտիրապետող փորձագետի դեպքում՝ նրա օգնականին, ով նախապատրաստական աշխատանքների շրջանակներում օժանդակում է փորձագետին վերջինիս լիազորությունների իրականացմանը:

11. Սույն կարգի 7-րդ կետով սահմանված Հայտը թերի լինելու դեպքում այդ մասին դիմումատուին տեղեկացվում է նույն պահին, իսկ դրա անհնարինության դեպքում` մեկօրյա ժամկետում: Թերությունները կարող են վերացվել Հայտի ընդունման համար սահմանված ժամկետի ընթացքում:

12. Օրենքի 38-րդ հոդվածի 5-րդ մասով նախատեսված գործընթացը, ինչպես նաև Մրցույթների նախապատրաստական այլ աշխատանքները կարող են իրականացվել Հանձնաժողովի անդամների միջև հեռավար քննարկումների միջոցով՝ Հանձնաժողովի նախագահի համակարգմամբ: Հայտը ներկայացնելու համար սահմանված ժամկետի խախտմամբ կամ Օրենքով նախատեսված պահանջները չբավարարող Հայտի ընդունումը մերժվում է, և այն ենթակա են վերադարձման Հանձնաժողովի կողմից երեք աշխատանքային օրվա ընթացքում:

13. Հայտն ընդունելու կամ մերժելու վերաբերյալ Հանձնաժողովը կայացնում է որոշում՝ քվեարկությամբ: Աշխատանքները հեռավար իրականացնելու դեպքում Նախապատրաստական աշխատանքներ իրականացնողը Հայտն ուղարկում է Հանձնաժողովի յուրաքանչյուր անդամի էլեկտրոնային փոստի հասցեին՝ նշելով Նախապատրաստական աշխատանքներ իրականացնողի կարծիքը Հայտը բավարարելու կամ մերժելու վերաբերյալ և կցելով քվեարկության հետևյալ Ձևանմուշը՝

 

ՀԱՅՏԻ ԸՆԴՈՒՆՈՒՄԸ ԲԱՎԱՐԱՐԵԼՈՒ ԿԱՄ ՄԵՐԺԵԼՈՒ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԻ ԱՆԴԱՄԻ ՈՐՈՇՈՒՄ

Հանձնաժողովի անդամի անուն, ազգանուն

Մրցույթին մասնակցելու հավակնություն ունեցող անձի անունը, ազգանուն

Նշում հայտի ընդունումը բավարարելու կամ մերժելու վերաբերյալ

 

14. Հանձնաժողովի անդամի և Մրցույթին մասնակցելու հավակնություն ունեցող անձի տվյալները լրացնում է Նախապատրաստական աշխատանքներ իրականացնողը: Հանձնաժողովի անդամը «Նշում հայտի ընդունումը բավարարելու կամ մերժելու վերաբերյալ» դաշտում նշում է «Բավարարել» կամ «Մերժել» և անմիջապես նույն փոստի հասցեով հետ է ուղարկում Նախապատրաստական աշխատանքներ իրականացնողին: Այն դեպքում, երբ Հանձնաժողովի անդամ փորձագետը չի տիրապետում հայերենին և ունի օգնական, ապա փորձագետի դիրքորոշումը նշվում է օգնականի կողմից:

15. Այն անձանց տվյալները (անուն, ազգանուն, հայրանուն), որոնց Հայտը բավարարվել է Հանձնաժողովի կողմից, Հայտ ներկայացնելու վերջնաժամկետի ավարտից հետո չորս աշխատանքային օրվա ընթացքում հրապարակվում են Պաշտոնական կայքում:

16. «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքով նախատեսված գործառույթներ իրականացնող դատախազների և ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն ուղղված գործառույթների ոլորտը համակարգող՝ Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազի տեղակալի թեկնածությունների ցուցակների համալրման նպատակով անց է կացվում առանձին մրցույթ:

17. Մրցույթը, կախված հավակնորդների թվաքանակից, կարող է անցկացվել մեկից ավելի օրերի ընթացքում: Այդ կապակցությամբ հավակնորդների հարցազրույցի օրերի, ժամերի և վայրի մասին ծանուցումն ապահովում է Նախապատրաստական աշխատանքներ իրականացնողը՝ Մրցույթից առնվազն 2 օր առաջ՝ հեռախոսով կամ կապի այլ միջոցով: Այն դեպքում, երբ հանձնաժողովի նիստն իրավազոր չլինելու հանգամանքով պայմանավորված չի կայանում, մրցույթի անցկացման օրվա մասին հավակնորդը տեղեկանում է Մրցույթի անցկացման օրվանից առնվազն 1 օր առաջ:

18. Մրցույթներն անցկացվում են հարցազրույցի եղանակով՝ հաշվի առնելով Օրենքով և սույն կարգով նախատեսված առանձնահատկությունները:

19. Հարցազրույցը հայտատուի մասնագիտական պատրաստվածության, գործնական հմտությունների, իր կարգավիճակին վերաբերող հիմնարար իրավական ակտերի պահանջներին տեղեկացվածության, նրա անձնական որակների և արժանիքների (ինքնատիրապետում, վարվեցողություն, ունկնդրելու կարողություն, հաղորդակցման հմտություններ, վերլուծական կարողություններ և այլն) հատկանիշների ստուգումն է, որը կատարվում է այդ նպատակով կազմված հարցաշարի հիման վրա տրված հարցերի միջոցով:

20. Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն ուղղված գործառույթների ոլորտը համակարգող՝ Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազի տեղակալի թեկնածությունների ցուցակի համալրման նպատակով անցկացվող մրցույթն անցկացվում է հարցազրույցի միջոցով հետևյալ երեք փուլերով՝

1) յուրաքանչյուր թեկնածուի փաստաթղթերի և մասնագիտական փորձառության ուսումնասիրություն: Թեկնածուն իրավունք ունի պարզաբանումներ տալու իր փաստաթղթերում պարունակվող տեղեկությունների վերաբերյալ, իսկ որակավորման հանձնաժողովի անդամները կարող են հարցեր տալ թեկնածուին՝ նրա մասնագիտական փորձառությունը, աշխատանքային ձեռքբերումները, գիտական հետաքրքրությունները, տվյալ պաշտոնում նրա մոտիվացիան, ակնկալիքները և այդ պաշտոնը զբաղեցնելու համար անհրաժեշտ այլ անձնական որակները և արժանիքները գնահատելու համար.

2) դատախազի վարքագծի կանոններին և ղեկավարման ու կառավարչական հմտություններին վերաբերող իրավիճակի ներկայացմամբ թեկնածուի կողմից իրականացվող վերլուծություն և դիրքորոշման ներկայացում՝ դատախազի վարքագծի կանոնների և տվյալ պաշտոնն զբաղեցնելու համար անհրաժեշտ ղեկավարման և կառավարչական հմտությունների տիրապետման, ինչպես նաև տվյալ պաշտոնն զբաղեցնելու համար անհրաժեշտ այլ անձնական հատկանիշները գնահատելու համար (ինքնատիրապետում, վարվեցողություն, ունկնդրելու կարողություն, հաղորդակցման հմտություններ պաշտոնեական և արտապաշտոնեական հարաբերություններում, վերլուծական կարողություններ և այլն).

3) համապատասխան մասնագիտացման ոլորտում մեկ հակիրճ իրավական հարցի վերաբերյալ (օրենքի կամ այլ իրավական ակտի նորմի, դատական ակտում արտահայտված դիրքորոշումներ և այլն) թեկնածուի կողմից իրականացվող վերլուծություն ու դիրքորոշման ներկայացում՝ կարճ ժամանակահատվածում հանպատրաստից կողմնորոշվելու, ինքնատիրապետման, վարվեցողության, հաղորդակցման հմտությունները, վերլուծական կարողությունները և տվյալ պաշտոնն զբաղեցնելու համար անհրաժեշտ որակները գնահատելու համար: Թեկնածուին տրվող հարցերը չպետք է ունենան նրա իրավաբանական գիտելիքները ստուգելու նպատակ:

21. Մրցույթն անցկացվում է անգամ այն դեպքում, եթե Մրցույթին մասնակցելու համար դիմել է մեկ մասնակից:

22. Այն դեպքերում, երբ «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքով նախատեսված գործառույթներ իրականացնող դատախազի կամ ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն ուղղված գործառույթների ոլորտը համակարգող՝ Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազի տեղակալի թեկնածուն իրավաբանական գիտությունների թեկնածու է կամ իրավաբանական գիտությունների դոկտոր և ունի գիտական գործունեության առնվազն չորս տարվա ստաժ, ապա հանձնաժողովը ստուգում է միայն հայտատուի կողմից ներկայացված փաստաթղթերի համապատասխանությունը օրենքով նախատեսված  պահանջներին, նրա անձնական որակները և արժանիքները՝ տվյալ պաշտոնը զբաղեցնելու համար անհրաժեշտ որակները գնահատելու համար (ինքնատիրապետում, վարվեցողություն, ունկնդրելու կարողություն, հաղորդակցման հմտություններ, վերլուծական կարողություններ, համապատասխան մասնագիտացման ոլորտում մեկ հակիրճ իրավական հարցի վերաբերյալ դիրքորոշման ներկայացում):

23. «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքով նախատեսված գործառույթներ իրականացնող դատախազների և ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն ուղղված գործառույթների ոլորտը համակարգող՝ Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազի տեղակալի թեկնածուների ընտրության ժամանակ Հանձնաժողովի անդամները հաշվի են առնում նաև հայտատուի վերաբերյալ Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի տրամադրած բարեվարքության վերաբերյալ խորհրդատվական եզրակացությունը։

24. Հանձնաժողովի նախագահը, մինչև Մրցույթը սկսելը, լուծում է Հանձնաժողովի նիստի իրավազորության հարցը` ստուգելով Հանձնաժողովի անդամների ներկայությունը: Հանձնաժողովի նիստն իրավազոր է, եթե նիստին ներկա է Հանձնաժողովի առնվազն ութ անդամ: Եթե Հանձնաժողովի նիստն իրավազոր չէ, ապա Հանձնաժողովի նախագահը, քննարկելով Հանձնաժողովի ներկա անդամների հետ, հետաձգում է Մրցույթի օրը՝ որոշելով Մրցույթի անցկացման նոր օրը, որը չի կարող գերազանցել երկու աշխատանքային օրը:

25. Հարցազրույցն անցկացնում է հանձնաժողովը՝ յուրաքանչյուր հավակնորդի հետ առանձին: Հավակնորդին արգելվում է իր հետ հարցազրույցի անցկացման սենյակ բերել և ունենալ հեռախոս, իրավական կամ դատական ակտեր կամ այնպիսի տեխնիկական սարքեր, առարկաներ ու նյութեր, որոնց կարող են օգտագործվել հարցերին պատասխանաելու համար:

26. Յուրաքանչյուր մասնակցի հետ հարցազրույցը ձայնագրվում և գրավոր արձանագրվում է: Արձանագրության տակ ստորագրում են Հանձնաժողովի նախագահը և Հանձնաժողովի քարտուղարը:

27. Հարցազրույցի ձայնագրությունը կցվում է արձանագրությանը:

28. Հարցազրույցի ձայնագրությունն ու գրավոր արձանագրությունն ունեն միևնույն իրավական ուժը, սակայն հակասության դեպքում առաջնայնությունը տրվում է ձայնագրությանը, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ  ձայնագրությունը պատշաճ որակի չէ կամ տեխնիկական այլ խնդիրների պատճառով հնարավոր չէ այն վերարտադրել, որի պարագայում հիմք է ընդունվում գրավոր արձանագրությունը:

29. Հանձնաժողովի հարցադրումները պետք է ձևակերպվեն հստակ և հավակնորդի համար լինեն հասկանալի: Հարցադրումները պետք է լինեն հարցաշարի հարցերից, որի շրջանակներում թեկնածուին կարող են տրվել նաև հստակեցնող կամ տվյալ հարցի որևէ դրսևորման հետ կապված տեսական կամ պրակտիկ իրավիճակի վերաբերյալ հարցադրում:

30. Հարցազրույցի ընթացքում Հանձնաժողովի յուրաքանչյուր անդամ հավակնորդին կարող է տալ առավելագույնը երկու հարց, սակայն ընդհանուր հարցերի քանակը պետք է լինի առնվազն վեցը:

31. Հարցերից առնվազն երկուսը պետք է վերաբերի «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքով նախատեսված կարգավորումներին:

32. Հարցին պատաuխանելու համար հավակնորդին ցանկության դեպքում տրվում է ողջամիտ ժամանակ՝ պատրաuտվելու համար:

33. Յուրաքանչյուր հարցից հետո հարց տվող Հանձնաժողովի անդամը հայտարարում է պատաuխանի ճիշտ կամ uխալ, մասնակի ճիշտ կամ մասնակի uխալ լինելը, իuկ uխալ կամ մասնակի ճիշտ պատաuխանի դեպքում նշում է ճիշտ պատաuխանը:

34. Այն դեպքում, երբ Հանձնաժողովի փորձագետը չի տիրապետում հայերենին, ապա Մրցույթներին ապահովվում է համարժեք թարգմանություն, իսկ Մրցույթներին նրա փաստացի ներկա գտնվելու անհնարինության դեպքում նա մրցույթային գործընթացին մասնակցում է տեսակապի միջոցով: Հայերենին չտիրապետող Հանձնաժողովի փորձագետը կարող է ունենալ օգնական, որն իրավունք ունի ծանոթանալ ներկայացված Հայտին և պարտավոր է պատշաճ կերպով ողջ տեղեկատվությունը ներկայացնել Հանձնաժողովի փորձագետին:

35. Արտակարգ դրության ժամանակ տեղաշարժի սահմանափակում սահմանված լինելու դեպքում Մրցույթները կամ Հանձնաժողովի նիստը կարող է անցկացվել հեռավար: Այս դեպքում Հանձնաժողովի գործառույթների իրականացումն և Մրցույթների անցկացումն ապահովվում է էլեկտրոնային ընթացակարգերի միջոցով: Մրցույթների անցկացման օրվա և ժամանակի մասին Հանձնաժողովի անդամները և հավակնորդները ծանուցվում են նիստից առնվազն մեկ օր առաջ:

36.  Հանձնաժողովը տվյալ օրվա բոլոր թեկնածուների հետ հարցազրույց անցկացնելուց հետո քննարկում է յուրաքանչյուր թեկնածուի վերաբերյալ եզրակացություն տալու հարցը, որի ժամանակ Հանձնաժողովի անդամները կարող են արտահայտել իրենց կարծիքը:

37. Սույն կարգի 36-րդ կետում նշված քննարկումը դռնփակ է և չի ձայնագրվում:

38. Քննարկումն ավարտելուց հետո Հանձնաժողովի նախագահը քվեարկության է դնում յուրաքանչյուր թեկնածուի վերաբերյալ դրական եզրակացություն տալու հարցը:

39. Քվեարկությունը տեղի է ունենում բաց եղանակով: Եթե Հանձնաժողովի անդամը չի քվեարկում, ապա այն դիտարկվում է որպես դեմ քվեարկություն տվյալ թեկնածուի վերաբերյալ:

40. «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքով նախատեսված գործառույթներ իրականացնող դատախազի թեկնածուն ստանում է դրական եզրակացություն, եթե դրական եզրակացություն տալու օգտին կողմ է քվեարկել Հանձնաժողովի նիստին մասնակցող Հանձնաժողովի անդամների կեսից ավելին: Կողմ կամ դեմ ձայների հավասարության դեպքում որոշումը համարվում է ընդունված՝ դրական եզրակացությամբ:

41. Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն ուղղված գործառույթների ոլորտը համակարգող՝ Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազի տեղակալի թեկնածուն ստանում է դրական եզրակացություն, եթե դրական եզրակացություն տալու օգտին կողմ է քվեարկել Հանձնաժողովի առնվազն ութ անդամ:

42. Քվեարկության արդյունքներով յուրաքանչյուր թեկնածուի վերաբերյալ կազմվում է եզրակացություն՝ դրական կամ բացասական նշումով: Եզրակացությունը ստորագրում են Հանձնաժողովի նախագահը և Հանձնաժողովի քարտուղարը: Հատուկ կարծիք ունենալու դեպքում Հանձնաժողովի անդամը գրավոր ներկայացնում է այն, որի մասին նշում է կատարվում նիստի արձանագրությունում՝ «հատուկ կարծիքը կցվում է» բառերով:

43. Տվյալ օրվա մրցույթին մասնակցող բոլոր թեկնածուների վերաբերյալ քվեարկություն կազմակերպելուց հետո այդ օրվա թեկնածուները հրավիրվում են հարցազրույցի անցկացման սենյակ, որտեղ Հանձնաժողովի նախագահը բարձրաձայն ընթերցում է այդ օրվա բոլոր եզրակացությունները, այն է՝ հայտարարում է մասնակցի ազգանունը, անունը, հայրանունը՝ նշելով եզրակացության դրական կամ բացասական լինելը:

44. մեկօրյա ժամկետում դրական եզրակացություն ստացած թեկնածուների վերաբերյալ ցուցակը ներկայացվում է գլխավոր դատախազին:

45. «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքով նախատեսված գործառույթներ իրականացնող դատախազների հավակնորդներից այն հայտատուների թեկնածությունները, որոնց վերաբերյալ Հանձնաժողովը տալիu է դրական եզրակացություն, Հանձնաժողովի նախագահի կողմից մրցույթն ավարտվելուց հետո մեկօրյա ժամկետում ներկայացվում են գլխավոր դատախազին, որն իրավունք ունի ներկայացված հայտատուներին ընդգրկելու «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքով նախատեսված գործառույթներ իրականացնող դատախազների թեկնածությունների ցուցակում:

46. Գլխավոր դատախազի՝ ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն ուղղված գործառույթների ոլորտը համակարգող տեղակալի թեկնածությունների ցուցակում ընդգրկելու համար գլխավոր դատախազին ներկայացվում են Հանձնաժողովի կողմից առավելագույն ձայներով դրական եզրակացություն ստացած երեք հայտատուները՝ մրցույթն ավարտվելուց հետո առավելագույնը մեկօրյա ժամկետում: Գլխավոր դատախազը որոշում է հայտատուին կամ հայտատուներին՝ ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն ուղղված գործառույթների ոլորտը համակարգող՝ Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազի տեղակալի թեկնածությունների ցուցակում ընդգրկելու հարցը:

47. Այն դեպքում, երբ գլխավոր դատախազի՝ ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն ուղղված գործառույթների ոլորտը համակարգող տեղակալի թեկնածությունների ցուցակում ընդգրկելու համար անցկացված մրցույթի արդյունքում  պարզվում է, որ դրական եզրակացություն ստացած անձանց մեջ կա (կան) այնպիսի անձ (անձինք), որի հավաքած ձայները հավասար են առավելագույն երեք ձայներ ստացած հայտատուներից ամենից քիչ ձայն ստացած հայտատուի ձայներին, ապա գլխավոր դատախազին ներկայացվում է նաև այդ անձի (անձանց) թեկնածությունը: Այն դեպքում, երբ գլխավոր դատախազի՝ ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն ուղղված գործառույթների ոլորտը համակարգող տեղակալի թեկնածությունների ցուցակում ընդգրկելու համար անցկացված մրցույթի արդյունքում դրական եզրակացություն են ստացել երեքից պակաս հայտատուներ, ապա գլխավոր դատախազին ներկայացվում է այդքան քանակի անձի կամ անձանց թեկնածությունը

48. Սույն կարգի 45-րդ և 46-րդ կետերում նշված թեկնածությունների ցուցակներում հայտատուին չընդգրկելու վերաբերյալ գլխավոր դատախազը կայացնում է պատճառաբանված որոշում, որը հայտատուն կարող է բողոքարկել դատական կարգով:

49. Եթե ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն ուղղված գործառույթներ իրականացնող դատախազների թեկնածությունների ցուցակը համալրելու նպատակով անցկացվող բաց մրցույթների արդյունքներով առնվազն վեց թեկնածու չի ստանում դրական եզրակացություն, կամ գլխավոր դատախազը ցուցակի մեջ ընդգրկում է վեցից պակաս թեկնածուների, կամ գլխավոր դատախազի՝ ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն ուղղված գործառույթների ոլորտը համակարգող տեղակալի թեկնածությունների ցուցակում չի ընդգրկվում առնվազն մեկ թեկնածու, ապա անցկացվում է լրացուցիչ բաց մրցույթ՝ ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն ուղղված  գործառույթներ իրականացնող դատախազների և գլխավոր դատախազի՝ այդ ոլորտը համակարգող տեղակալի թեկնածությունների համապատասխան ցուցակը համալրելու նպատակով։

50. Ըստ անհրաժեշտության, գլխավոր դատախազի հրամանով կարող է անցկացվել ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն ուղղված գործառույթներ իրականացնող ստորաբաժանման թափուր հաստիքների համալրման նպատակով մրցույթ։

51. Մրցույթի արդյունքները հրապարակվում են ՀՀ դատախազության Պաշտոնական կայքում յուրաքանչյուր մրցույթի ավարտից հետո մեկօրյա ժամկետում:

52. Եթե Հանձնաժողովի անդամը հանդես է գալիս Մրցույթների մասնակից, ապա Հանձնաժողովի նախագահը տվյալ մրցույթի անցկացման սկզբում հայտարարում է այդ մասին և այդ հավակնորդն այլևս չի կարող հանդես գալ որպես Հանձնաժողովի անդամ տվյալ մրցույթի ժամանակ:

53. Եթե Հանձնաժողովի նախագահը հանդես է գալիս որպես Մրցույթների մասնակից, ապա գլխավոր դատախազի հրամանով Հանձնաժողովի անդամներից մեկը կատարում է Հանձնաժողովի նախագահի լիազորությունները՝ այդ մրցույթի շրջանակներում:

54.Հիվանդության կամ առողջական խնդիրների պատճառով Մրցույթի նշանակված օրը մրցույթին մասնակցության անհնարինության դեպքում հավակնորդը կամ իր կողմից լիազորված անձը ներկայացնում է համապատասխան հանգամանքը հիմնավորող փաստաթղթեր մինչև Մրցույթի անցկացման օրը: Հանձնաժողովի նախագահի թույլտվությամբ տվյալ հավակնորդը մասնակցում է Մրցույթին Մրցույթի համար նախատեսված օրերից մեկ այլ օր, առավելագույնը՝ վերջին օրը:

55. Հասարակական վերահսկողություն իրականացնելու նպատակով՝ հասարակական հիմունքներով մրցույթներին կարող են ներկա գտնվել նախապես հավատարմագրված դիտորդներ, որոնք պետք է ունենան կոռուպցիայի դեմ պայքարի ոլորտում առնվազն մեկ տարվա տեսական կամ պրակտիկ փորձառություն: Դիտորդները մրցույթների սկսվելու օրվանից առնվազն երեք աշխատանքային օր առաջ դիմում եմ ՀՀ դատախազություն՝ ներկայացնելով անձը հաստատող փաստաթուղթ՝ պատճենով և կոռուպցիայի դեմ պայքարի ոլորտում առնվազն մեկ տարվա տեսական կամ պրակտիկ փորձառությունը հավաստող փաստաթուղթ: Դիտորդին դիտորդական առաքելություն իրականացնելը թույլատրելու վերաբերյալ Հանձնաժողովի նախագահը տալիս է իր համաձայնությունը՝ երկու օրվա ընթացքում, որի վերաբերյալ տեղեկացվում է տվյալ դիտորդը: Դիտորդների կողմից մրցույթային գործընթացի տեսանկարահանումը, լուսանկարահանումը կամ ձայնագրությունն արգելվում է: Դիտորդն առանց Հանձնաժողովի աշխատանքներին որևէ կերպ միջամտելու հետևում է նիստի ընթացքին: Դիտորդների թիվը չի կարող գերազանցել երեքը, իսկ արտակարգ դրության պայմաններում դիտորդների ներկայությունը մրցույթի անցկացման սենյակում կարող է արգելվել կամ նրանց քանակը կարող է նվազեցվել: Արտակարգ դրության պայմաններում դիտորդների ներկայությունը մրցույթի անցկացման սենյակում արգելվելու դեպքում, համապատասխան տեխնիկական հնարավորությունների առկայության պարագայում նրանք դիտորդական առավելություն են իրականացնում հեռավար եղանակով:

56. Մրցույթային գործընթացի ավարտից հետո մրցույթների արդյունքները հրապարակվում են դատախազության Պաշտոնական կայքում:

Դատախազի վարքագծի կանոններից բխող պահանջները

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԳԼԽԱՎՈՐ ԴԱՏԱԽԱԶ

ՀՐԱՄԱՆ

 

«10» 04. 2018թ. ,  Երևան   №27

 

«Դատախազի վարքագծի կանոններից բխող պահանջները» հաստատելու մասին

 

Կարևորելով դատախազների անկախության ապահովման, դատախազի պատասխանատվության բարձրացման և դրանով իսկ հասարակությունում դատախազի նկատմամբ վստահության ամրապնդման ու հեղինակության բարձրացման գործում դատախազի վարքագծի կանոնների դերը, հիմք ընդունելով ՀՀ Սահմանադրությունը, «Դատախազության մասին» ՀՀ օրենքը, ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 1979 թվականի դեկտեմբերի 17-ի 34/169 բանաձևով ընդունված՝ «Իրավակարգը պաշտպանող պաշտոնատար անձանց վարվելակերպի կանոնագրքի», Եվրոպայի խորհրդի նախարարների կոմիտեի թիվ R(2000)19 և R(94)12 հանձնարարականների դրույթները, ընդունելով յուրաքանչյուր դատախազի առաքելությունը մարդու և քաղաքացու իրավունքների ու ազատությունների, հանրային և պետական շահի պաշտպանության գործում և դրա պատշաճ իրականացումը պայմանավորելով բացառապես դատախազի մասնագիտական բարձր պատրաստվածությամբ և բարոյական հատկանիշների և անկախ գործելու գործուն երաշխիքների առկայությամբ, դատախազական գործառույթի իրականացման հետ կապված հնարավոր չարաշահումները կանխելու ու դատախազին անհարկի քննադատությունից զերծ պահելու նպատակով, պայմանավորված «Դատախազության մասին» 2017 թվականի նոյեմբերի 17-ին ընդունված Հայաստանի Հանրապետության օրենքի դրույթներին համահունչ երաշխիքներ ապահովելու պահանջով, ղեկավարվելով «Դատախազության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 2-րդ հոդվածի 2-րդ մասով, 9-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 7-րդ կետով, 30-րդ հոդվածի 1-ին և 3-րդ մասերով, 71-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետերով՝ 

 

 Հրամայում եմ`

 

1. Հաստատել դատախազի վարքագծի կանոններից բխող պահանջները՝ համաձայն հավելվածի (կցվում է):
2. Ուժը կորցրած ճանաչել Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազի 2007 թվականի մայիսի 30-ի՝ «Դատախազի վարքագծի կանոնագիրքը հաստատելու մասին» N 17 հրամանը:
3. Սույն հրամանի կատարման վերահսկողությունը վերցնում եմ ինձ վրա։
4. Սույն հրամանի պատճենն ուղարկել Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազի տեղակալներին, Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազության վարչությունների պետերին և ավագ դատախազներին, Հայաստանի Հանրապետության զինվորական կենտրոնական դատախազության բաժինների պետերին ու ավագ դատախազին, մարզերի, Երևան քաղաքի, Երևան քաղաքի վարչական շրջանների և կայազորների զինվորական դատախազներին, Հայաստանի Հանրապետության դատախազության գլխավոր քարտուղարին:

 

 

Արդարադատության առաջին դասի խորհրդական` Ա.Ս. Դավթյան

 

Հավելված
ՀՀ գլխավոր դատախազի
«10» _04 _ 2018 թ.
N 27 հրամանի

1. Դատախազի կողմից իր պաշտոնեական և արտապաշտոնեական գործունեության ընթացքում, ի թիվս <Դատախազության մասին> 2017 թվականի նոյեմբերի 11-ի ՀՀ օրենքով սահմանված վարքագծի կանոնների, ղեկավարվել նաև հետևյալ պահանջներով.


2. Որպես դատախազի վարքագծի կանոններից բխող ընդհանուր պահանջ՝ դատախազը պարտավոր է՝


1) ցանկացած պայմաններում ու իրավիճակում իր գործունեությամբ, գործնական, մասնագիտական և բարոյական հատկանիշներով զերծ մնալ դատախազության բարձր հեղինակությանը ոչ հարիր կամ այն վարկաբեկող, դատախազության նկատմամբ հանրության վստահությունը նվազեցնող կամ դատախազության անկողմնակալության, անաչառության և անկախության նկատմամբ կասկած հարուցող վարքագիծ դրսևորելուց, այդ թվում՝ հօգուտ որևէ անձի Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքով սահմանված անձնական երաշխավորություն տալուց,   
2) ցանկացած պայմաններում ու իրավիճակում խուսափել դատախազի կոչմանն անհարիր այնպիսի գործնական, մասնագիտական կամ բարոյական կապերից կամ այնպիսի վարքագիծ դրսևորելուց, որոնք կարող են արատավորել դատախազի հեղինակությունը, բարի համբավը, պատիվը և արժանապատվությունը, այդ թվում՝ զերծ մնալ հանցավոր ենթամշակույթ կրող անձանց հետ սերտ հարաբերություններ հաստատելուց, հանցավոր գաղափարախոսությունը, մտածելակերպն ու կենսակերպը արդարացնելուց կամ գովաբանելուց,
3) ձեռնպահ մնալ դատավարությանը մասնակցող անձանց հետ այնպիսի հարաբերություններից, որոնք անաչառ օբյեկտիվ դիտորդի տեսանկյունից կարող են կասկածի տակ դնել դատախազի անկողմնակալությունն ու անաչառությունը,
4) բարձր պահել դատախազության հեղինակությունը, անձնական վարվեցողությամբ և գործունեությամբ հարգանք ու վստահություն ներշնչել դատախազության և իր անձի նկատմամբ, ցուցաբերել հարգանք մարդու և նրա իրավունքների ու ազատությունների հանդեպ, օրենսդրությամբ իրեն վերապահված պարտականությունները կատարել ճշգրիտ ու ժամանակին, ունենալ պատասխանատվության զգացում,
5) դրսևորել քաղաքական զսպվածություն և չեզոքություն, ձեռնպահ մնալ որևէ վարքագիծ դրսևորելուց, որը կարող է քաղաքական գործունեությամբ զբաղվելու տպավորություն ստեղծել, ինչպես նաև չդրսևորել հովանավորչություն որևէ կուսակցության կամ քաղաքական այլ կազմակերպության կամ շարժման նկատմամբ,
6) չանդամակցել այնպիսի մասնագիտական կամ հասարակական կազմակերպությունների, որոնց գործունեությունը կապված է էթնիկական, ռասայական, ազգային, սեռական, դավանանքի, ֆիզիկական արատների կամ սոցիալական բնույթի այլ հանգամանքներով պայմանավորված խտրականության հետ,  
7) լինել ինքնուրույն և անաչառ, անկախ լինել օրենսդիր և գործադիր իշխանությունների ու այլ պետական մարմինների և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, հասարակական ու քաղաքական կազմակերպությունների, լրատվության միջոցների, մասնավոր շահերի, հասարակական կարծիքի և այլ կողմնակի ազդեցություններից, ճնշումներից, սպառնալիքներից ու այլ միջամտությունից, ազատ լինել քննադատվելու մտավախությունից,
8) կաշկանդված չլինել իր խախտված իրավունքները սահմանված կարգով վերականգնելու  և բողոքարկելու հարցում՝ վստահ լինելով, որ դա որևէ կերպ չի կարող մեկնաբանվել ի վնաս իրեն կամ խոչընդոտել իր մասնագիտական գործունեությանը,
9) զերծ մնալ դատախազական ակտերը և իր գործընկերների գործողությունները, մասնագիտական և անձնական որակները հրապարակայնորեն կասկածի տակ առնելուց, քննադատելուց, նրանց մասին արատավորող տեղեկություններ տարածելուց,
10) իր համար ընդունել այնպիսի սահմանափակումներ, որոնք կապահովեն իր հավասարակշռվածության ու անաչառության հասարակական ընկալումը: Այս որակները կասկածի տակ դնող հանգամանքներ ի հայտ գալու դեպքում անհապաղ ցուցաբերել հետևողականություն դրանք շտկելու, վերացնելու ուղղությամբ,
11) լինել օրինապահ, արդարամիտ, համբերատար, կարգապահ, զուսպ, կշռադատված, բարեկիրթ, սկզբունքային, անկողմնակալ ու հաստատակամ, ուրիշի կարծիքը լսող, հարգող և այլակարծությունը հանդուրժող, այլ անձանց իրավունքների սահմանափակմանն ուղղված գործողություններ իրականացնելիս դրսևորել ծայրահեղ ողջամտություն և բարեկրթություն,
12) լինել անհանդուրժող գործընկերների կողմից վարքագծի կանոնների թույլ տրված խախտումների և ոչ բարոյական վարքագծի նկատմամբ,
13) համապատասխան մարմիններին անհապաղ տեղեկացնել մարդկանց կյանքին, առողջությանը և շրջակա միջավայրի անվտանգությանն սպառնացող վտանգի մասին, միջոցներ ձեռնարկել դրանք ժամանակին կանխարգելելու և հետևանքները վերացնելու նպատակով, պաշտպանել մարդու իրավունքներն ու հիմնարար ազատությունները, աջակցել դրանց իրականացմանը,
14) իրեն տրամադրված ծառայողական հրազենը կամ անձնական պաշտպանության հատուկ միջոցները հասարակական վայրերում ցուցադրաբար չկրել, հետևողականություն ցուցաբերել դրանց անվտանգության կանոնները պահպանելու հարցում, ծառայողական վկայականն օգտագործել բացառապես ծառայողական պարտականություններից բխող պաշտոնեական հարաբերություններում:

 

3. Պաշտոնեական հարաբերություններում դատախազը պարտավոր է՝


1) գործել Սահմանադրությանը, սահմանադրական օրենքներին, օրենքներին, ինչպես նաև ՀՀ գլխավոր դատախազի և նրա տեղակալների հրամաններին կամ հանձնարարականներին, ՀՀ դատախազության կոլեգիայի որոշումներին, ՀՀ դատախազության կանոնակարգին համապատասխան,
2) պահպանել աստիճանակարգված ենթակայության սկզբունքը, որը չի խոչընդոտում վերադաս կամ անմիջական վերադաս դատախազին զերծ մնալու ստորադաս դատախազի նկատմամբ այնպիսի վարքագիծ դրսևորելուց կամ խոսքեր արտահայտելուց, որոնք կարող են արատավորել դատախազի պատիվն ու արժանապատվությունը, վարկաբեկել նրա հեղինակությունը,
3) իր օրինական գործունեությանը խոչընդոտող ցանկացած հանգամանք հայտնաբերելու դեպքում այդ մասին անհապաղ տեղեկացնել վերադաս դատախազին,
4) լինել անկախ և անաչառ, որոշումներ ընդունելիս չառաջնորդվել այս կամ այն երևույթի կամ անձի նկատմամբ ունեցած համակրանքով կամ հակակրանքով, իր գործելաոճով անկողմնակալ դիտորդի մոտ ձևավորել ազնիվ և օբյեկտիվ պաշտոնատար անձի համբավ,
5) դրսևորել անհրաժեշտ հետևողականություն օրենսդրությամբ նախատեսված սահմանափակումները պահպանելիս, այդ թվում՝ ապահովել գույքի և եկամտի հայտարարագրի պատշաճ և ժամանակին ներկայացումը,
6) ունենալ ինքնուրույն համոզմունք և դատախազական ակտերը կայացնել ինքնուրույն, որը չի խոչընդոտում իրավական հարցերի շուրջ դատախազ գործընկերներից խորհուրդ ստանալուն, կարծիք հարցնելուն, քննարկում կազմակերպելուն,
7) բարեխղճորեն կատարել իր պաշտոնեական պարտականությունները, առաջնահերթության կարգով կատարել իր լիազորությունները՝ օրենքով դատախազին թույլատրված գործունեության այլ տեսակների նկատմամբ,
8) ապահովել իր պատշաճ մասնագիտական պատրաստվածությունն ու արհեստավարժությունը, միջոցներ ձեռնարկել ներպետական ու միջազգային իրավունքի, ինչպես նաև ՀՀ գլխավոր դատախազի կամ նրա տեղակալների հրամանների և հանձնարարականների, ՀՀ դատախազության կոլեգիայի որոշումների  վերաբերյալ  իր մասնագիտական գիտելիքների պարբերական թարմացման, հմտությունների և անձնական հատկանիշների շարունակական կատարելագործման ուղղությամբ, հետևել օրենսդրական փոփոխություններին,  անհրաժեշտության դեպքում մասնագիտական աջակցություն ցույց տալ գործընկերներին,
9) հետևողականորեն և պատշաճ կերպով մասնակցել Արդարադատության Ակադեմիայում կազմակերպվող ուսումնական ծրագրերին՝ բացառելով անհարկի բացակայությունները և ուսումնական հանձնարարությունների չկատարումը,
10) ղեկավարվելով Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության պահանջներով` միջոցներ ձեռնարկել օրինականությունն ամրապնդելու, իրավախախտումների պատճառներն ու դրանց կատարմանը նպաստող պայմանները բացահայտելու և վերացնելու համար,
11) բացառել դատական նիստերից անհարգելի բացակայությունները, դատական նիստերին մասնակցել պատշաճ համազգեստով, կոկիկ և խնամված, ցանկացած պայմաններում ու իրավիճակում լինել զուսպ, զգացմունքներում՝ կայուն, խուսափել դատախազի կոչմանն անհարիր այնպիսի վարքագիծ դրսևորելուց կամ խոսքեր արտահայտելուց, որոնք կարող են արատավորել դատախազի ու դատախազության հեղինակությունն ու բարի համբավը, այդ թվում՝ զերծ մնալ դատավարության մասնակիցների նկատմամբ վիրավորական դիմաշարժությունից, ժեստիկուլյացիայից, հեգնանքից և այլն։  
12) դատարանում մեղադրանքը պաշտպանելիս լինել համարձակ, աչալուրջ և ակտիվ՝ սեփական փաստարկները համոզիչ ներկայացնելու և մեղադրանքը կասկածի տակ դնող փաստարկները չեզոքացնելու նպատակով,  
13) ապահովել դատախազական ակտերի, այդ թվում՝ բողոքների, մեղադրական ճառերի պատշաճ որակը և հիմնավորվածությունը,
14) համբերատար, արժանապատիվ, հարգալից և բարեկիրթ վերաբերմունք ցուցաբերել դատավարության մասնակիցների, գործընկերների և բոլոր այն անձանց նկատմամբ, որոնց հետ դատախազը շփվում է ի պաշտոնե, միաժամանակ փոխադարձ հարգանք պահանջել նաև դատավարության մյուս մասնակիցներից և դատարանից, նրանց կողմից անձնական կամ մասնագիտական բնույթի վիրավորանքների դեպքում դրսևորել զսպվածություն և զերծ մնալ հարաբերություններն անձնական հարթությունում պարզելուց և նմանատիպ իրավիճակներում խնդիրը լուծել բացառապես էթիկայի կանոնների խախտումներ թույլ տված անձանց նկատմամբ կարգապահական վարույթ հարուցելու միջնորդություններ ներկայացնելու կամ ՀՀ օրենսդրությամբ նախատեսված ներգործության այլ միջոցներ կիրառելու եղանակով,
15) իր պարտականություններն իրականացնելիս դրսևորել անաչառություն, զերծ մնալ խոսքով կամ վարքագծով կողմնակալություն ցուցաբերելուց, խտրականություն դրսևորելուց կամ նման տպավորություն ստեղծելուց, գործել այնպես, որ իր անաչառության և անկողմնակալության նկատմամբ անհարկի կասկած չհարուցվի, չառաջնորդվել ենթադրություններով, հույզերով, անձնական վերաբերմունքով և այլ կողմնակի ազդեցությամբ,
16) քաղաքացիների ընդունելություն կազմակերպելիս լինել զուսպ և բարեկիրթ, չտրվել սադրանքների, ցուցաբերել պատրաստակամություն և ջանասիրություն՝ նրանց կողմից բարձրացված խնդիրներն  ուսումնասիրելու, քննարկելու և դրանց լուծում տալու հարցում,
17) ողջամտության սահմաններում իրեն դրսևորել այնպես, որ նվազագույնի հասցվեն վարույթից կամ գործի քննությունից հեռացման (ինքնաբացարկի) անհրաժեշտություն առաջացնող դեպքերը։   Հետաքննության մարմնի աշխատակցին կամ քննիչին  քրեական գործով դատավարությանը մասնակցելուց հեռացնելու մասին որոշումներ կայացնելիս առաջնորդվել բացառապես գործի բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ քննությունն ապահովելու անհրաժեշտությամբ՝ բացառելով անձնական համակրանքի կամ հակակրանքի հիման վրա նման որոշումներ կայացնելը,  
18) այլ նպատակներով չօգտագործել, չհրապարակել կամ այլ կերպ մատչելի չդարձնել պաշտոնեական պարտականությունների իրականացման կապակցությամբ իրեն հայտնի դարձած ոչ հրապարակային տեղեկատվությունը, եթե օրենքով այլ բան նախատեսված չէ։ Հետևողական լինել իր տրամադրության տակ գտնվող քրեական գործերը, իրեղեն ապացույցները, հսկողական վարույթները, դիմումները կամ այլ գրությունները, ինչպես նաև պաշտոնական գրագրություն պարունակող  էլեկտրոնային փոստը կողմնակի անձանցից անհասանելիություն ապահովելու, դրանց կորուստը,  ոչնչացումը կամ վնասումը բացառելու հարցում,
19)  միայն ծառայողական նպատակներով և հնարավորինս խնայողաբար օգտագործել իր գործունեության առնչությամբ տրամադրված նյութատեխնիկական, ֆինանսական և տեղեկատվական միջոցները, պետական այլ գույքը և ծառայողական գաղտնիք պարունակող տեղեկատվությունը,
20) պաշտոնեական պարտականությունների իրականացման ընթացքում թույլ տրված խախտումների ու թերությունների բացահայտմանն ու անաչառ քննադատությանը վերաբերվել ըմբռնումով և միջոցներ ձեռնարկել դրանք վերացնելու և հետագայում բացառելու համար,
21) գործընկերների հետ հարաբերություններում նպաստել առողջ բարոյահոգեբանական մթնոլորտի ձևավորմանը, նրանց նկատմամբ լինել հարգալից, հավասարակշռված, հարգել նրանց կարծիքը, պատրաստակամություն դրսևորել օգնելու և աջակցելու իր գործընկերներին, անիրավաչափորեն չմիջամտել գործընկերների պաշտոնեական այնպիսի լիազորությունների իրականացմանը, որը չի խոչընդոտում դատախազին ազատորեն արտահայտելու ծառայողական հարցերին առնչվող լուծումների վերաբերյալ իր կարծիքը,
22)  հետևել արտաքին տեսքին, աշխատավայրում լինել խնամված և կոկիկ, չկրել ծառայողական կոչմանն անվայել հագուստ,
23) վերադաս կամ անմիջական վերադաս դատախազը պարտավոր է   մշտական  հետևողականություն դրսևորել դատախազների գործունեության նկատմամբ, մշտապես  հետևել նրանց  աշխատանքի  որակին,  անուշադրության չմատնել դատախազների կողմից բարձրացված հարցերը և թույլ տրված սխալները, միջոցներ ձեռնարկել դրանք շտկելու, վերացնելու և հետագայում չկրկնելու ուղղությամբ, բոլորին արժանացնել միևնույն վերաբերմունքի, բացառել դատախազների միջև աշխատանքային ծանրաբեռնվածության անհավասարաչափ բաշխումը, ստորադաս դատախազների գործունեության վերաբերյալ կարծիք հայտնելիս կամ  խրախուսանքի ներկայացնելիս լինել անկողմնակալ և օբյեկտիվ:
    
4.    Արտապաշտոնեական հարաբերություններում դատախազը պարտավոր է՝


1) չօգտագործել դատախազի պաշտոնի հեղինակությունը ի շահ իրեն կամ այլ անձի,
2) թույլ չտալ շահերի բախում, որ իր ընտանեկան, հասարակական կամ այլ բնույթի հարաբերությունները որևէ կերպ ազդեն ի պաշտոնե իր լիազորությունների պատշաճ իրականացման վրա,
3) խուսափել իր կամ դատախազության հեղինակությունը վարկաբեկող, պատիվն ու արժանապատվությունն արատավորող, անաչառության վրա ազդող, որոշակի անձանցից նյութական և այլ կախվածության մեջ դնող կապերից, ձեռնպահ մնալ իրավախախտումներից, հասարակական համակեցության նորմերը ոտնահարող արարքներից,
4) զերծ մնալ գործի վերաբերյալ զանգվածային լրատվության միջոցների հետ անհարկի շփումներից, այդ թվում՝ սոցիալական կայքերից օգտվելիս ցանկացած պայմաններում ու իրավիճակում լինել զուսպ, զերծ մնալ վիրավորական մեկնաբանություններից, զգացմունքներում լինել կայուն, խուսափել դատախազի կոչմանն անհարիր այնպիսի վարքագիծ դրսևորելուց կամ խոսքեր արտահայտելուց, որոնք կարող են արատավորել դատախազի ու դատախազության հեղինակությունն ու բարի համբավը:
5.    Պատասխանատվությունը դատախազի վարքագծի կանոնների խախտման համար.
1) Դատախազի վարքագծի կանոնների և դրանից բխող պահանջների խախտում թույլ տալու դեպքում դատախազը կարգապահական պատասխանատվություն է կրում <Դատախազության մասին> ՀՀ օրենքով և սույն հրամանով սահմանված պահանջներին համապատասխան, որոնք հավասարապես և վերաբերելի մասով տարածվում են նաև դատախազների թեկնածությունների ցուցակում ընդգրկված, ինչպես նաև դատախազության աշխատակազմում պետական ծառայություն իրականացնող անձանց նկատմամբ,
2) Դատախազի կողմից վարքագծի կանոնների և սույն հրամանով սահմանված պահանջների խախտում թույլ տալը հաշվի է առնվում նրա ատեստավորման, ծառայողական առաջխաղացման, պաշտոնի նշանակման, ինչպես նաև կարգապահական տույժեր նշանակելիս։